Nadolski4

po dalszych paru dziesiątkach lat osiągnąć szczyt swej doskonałości.

Polska wkracza w ten okres przemian jeszcze z pewnym opóźnieniem. Ale niebawem opóźnienie zostaje nadrobione. Mamy podstawy, aby sądzić, że w^r zakresie ewolucji uzbrojenia i ubioru rycerskiego kraj nasz dołącza do czołówki europejskiej już w ciągu drugiej połowy XIV w. Wiąże się to niewątpliwie z dobrze skądinąd znanym przyspieszeniem tempa rozwoju, jakie wystąpiło na ziemiach polskich poczynając od drugiej ćwierci tegoż stulecia i jakie niebawem doprowadziło do znacznego zredukowania różnic między monarchią ostatnich Piastów' i pierwszych Jagiellonów a przodującymi w tym czasie ośrodkami świata łacińskiego.

Niełatwo byłoby śledzić rozwój średniowiecznej zbroi płytowej na podstawie zabytków znanych nam w oryginale. Okazy z XIV w., nawet zachowane fragmentarycznie, należą do największych rzadkości. Dla w. XV sytuacja wyraźnie się poprawia, nie znaczy to jednak, abyśmy w badaniach także i nad tą epoką mogli zrezygnować z pomocy, jakiej dostarczają źródła ikonograficzne i pisane.

Ryccrz wielmoża z rodu Lcliwów z połowy XIV’ w. (czasy Kazimierza VVielkiego).

/a nim giermek i konny strzelec — kusznik

Znaczna część oryginalnych okazów broni z XIV-XV w. pochodzi z wykopalisk, wobec czego dotarła do nas w stanie zdefektowanym, typowym dla znalezisk archeologicznych. Tym cenniejsze są egzemplarze, które przetrwały w dogodniejszych warunkach. Jednakże, jak to już stwierdziliśmy poprzednio, w naszym zbyt często pustoszonym kraju ta właśnie kategoria zabytków' niemal żc nie istnieje. Dysponujemy natomiast stosunkowo pokaźną ilością zasobów wykopaliskowych. Na pierwsze miejsce wśród nich wysuwa się znane znalezisko z Siedlątkowa nad Wartą, gdzie między innymi natrafiono na fragmenty zbroi opatrzonej jedną z najstarszych, znanych w' Europie marek płatnerskich. Ogromną wartość, także emocjonalną, posiada odkry-

86