Obraz037

tracji, to otworzy to nową perspektywę rzeczywistości zarówno przed klientem, jak i pomagaczem [ibid., s. 70].

Istnieje wiele wersji tej techniki, podobnie zresztą jak również sposobów jej spożytkowania. Niemniej jednak można określić kilka pomocnych wskazówek, które pozwalają lepiej wykorzystać jej potencjał. Na początku ważne jest wprowadzenie w kontekst tego pytania i uruchomienie wyobraźni klienta:

^r- Kiedy Pani opowiadała mi o tym, czego nie chce w swoim życiu, to przyszło mi do głowy pewne, nietypowe pytanie, które może być pomocne w określeniu tego, na czym Pani zależy. Pytanie to wymaga nieco wyobraźni!

Dopiero wtedy, uzyskując zgodę klienta, możemy przejść do właściwego pytania o cud:

- Wyobrazi sobie Pani, że kiedy skończymy naszą rozmowę, zrobi Pani to, co ma na dzisiaj zaplanowane i dzień minie jak zwykle [pauza]. Wieczorem kładzie się Pani spać i zasypia [pauza]. W czasie kiedy Pani śpi zdarzy się cud, cud który polega na tym, że problem, który Panią tutaj sprowadził zniknie [pauza]. Jednak Pani o tym nie będzie wiedzieć, bo będzie Pani spała. Rano budzi się Pani [pauza]. Po czym Pani pozna, że zdarzył się cud i problem Pani uległ rozwiązaniu? [pauza].

Przed zadaniem pytania o cud pomocne może być rozróżnienie tego, z jaką kategorią problemu mamy do czynienia. Czy ów problem jest trwałym ograniczeniem, np. amputacja nóg, śmierć kogoś bliskiego, itp., czy też możliwa jest zmiana (utrata pracy, pogorszone relacje z drugą osobą, itp.). W przypadku, kiedy mamy do czynienia z tą pierwszą opcją bardziej stosowana jest nieco zmieniona wersja tego pytania, gdzie cud jest zdefiniowany jako: (...) cud, który polega na tym, że rano kiedy Pani się budzi spostrzega, że radzi sobie z tą sytuacją daleko lepiej niż jest Pani to sobie w stanie teraz wyobrazić.

Niektórzy praktycy zwracają również uwagę, aby modyfikować to pytanie także w sytuacji, kiedy mamy do czynienia z klientem, który cierpi na bezsenność i wieczorem ma trudności w zasypianiu. Można wówczas skorzystać z wersji tego pytania o cud w ciągu dnia [zob. Świtek 2008].

Z metodycznego punktu widzenia ważny jest ton głosu, pauzy dające spen sobność wyobrażenia sobie i zanurzenia się w projektowanej za sprawą tej techniki wizualizacji. Istotne są także pytania uszczegóławiające obraz tego cudu, pozwalające wydobyć jego ważne dla klienta elementy.

Jak widać na podstawie prezentowanych przykładowych pytań uwaga głównie ukierunkowana jest na aspekt behawioralny zmiany (zachowania), w tym także ten interpersonalny. Obraz ten można także uszczegóławiać w oparciu o inne pytania, dotyczące innych wymiarów funkcjonowania klienta, tj. jego myśli, uczuć, itp.

-    Kiedy ten cud się wydarzy i będzie się Pani zachowywać tak, jak to przed chwilą opisała, to co wówczas będzie Pani o sobie myślała?

-    Jak Pani wówczas będzie się czuła?

-    Jakie nowe możliwości pojawią się przed Panią?

Przykład:

Pewnego dnia zgłosiła się do mnie do MOPR klientka, która chciała uzyskać wzór pozwu rozwodowego. W trakcie rozmowy przyznała, że w jej relacji małżeńskiej jest wiele nieporozumień i napięcia wynikającego z odmiennych światów jej i jej męża. Okazało się, że klientka wyszła za mąż za mężczyznę, który ledwo skończył szkołę zawodową ona natomiast miała eksponowane stanowisko zawodowe, ukończone studia wyższe i liczne kursy podyplomowe. Kłopot polegał m.in. na tym, że obojgu trudno było się odnaleźć wśród znajomych każdej ze stron. Wysłuchawszy opowieści klientki dotyczącej istoty problemu zaproponowałem jest „pewne nietypowe pytanie, które bywa pomocne w określeniu tego na czym jej zależy i co jest dla niej ważne". Klientka chętnie na to przystała.

POMAGACZ: (...) rano budzi się Pani... Po czym Pani pozna, że cud się zdarzył, i problem który Panią do mnie dzisiaj sprowadził uległ rozwiązaniu?

KLIENTKA: Budzę się i leżę w łóżku..., ale nie sama!

POMAGACZ: OK, kto leży obok Pani?

KLIENTKA: Jak to kto (z lekkim oburzeniem)? Mój mąż! No tak, a ja przychodzę do pana i zawracam głowę pozwem rozwodowym. Ja dalej go kocham!

Klientka była osobą bardzo bystrą nawet nie musieliśmy kontynuować i uszczegóławiać tego obrazu. Zdała sobie sprawę, że to na czym jej zależy to utrzymanie swojego związku i poprawa relacji z mężem. Zmienił się więc całkowicie przedmiot naszej rozmowy oraz dalszej współpracy z klientką.

Oprócz pytania o cud są także inne możliwości dookreślenia preferowanej

przyszłości:

-    Po czym pozna Pan w niedalekiej przyszłości, że sprawy układają się lepiej w Pańskim życiu? Co będzie dla Pana pierwszym sygnałem poprawy? (Pytanie o mały znak zmiany);

-    Proszę sobie wyobrazić, że właśnie przenieśliśmy się w niedaleką przyszłość do momentu, kiedy Pana problem już nie istnieje, co takiego innego dzieje się w Pana życiu? (Pytanie z przyszłości):

-    Co będzie w Pani życiu kiedy problemy zostaną rozwiązane? Jak się poprawi Pani sytuacja i co będzie Pani wtedy robiła? (Pytanie o pozytywną zmianę);

73