Obraz1(1)

PROTESTANCKIE KORZENIE FUNDAMENTALIZM^

~L»

rękę podjąć walkę o przywrócenie wartości religijnych w społeczeństwie amerykańskim.

Wreszcie trzecim ograniczeniem, które wraz z upły-wcm czasu niszczyło wielkie organizacje neofundamen-talistyczne, był nic tylko fakt, że niektórzy kontrowersyjni kaznodzieje telewizyjni zostali wplątani w skandale różnej natury i wagi (nielegalne bogacenie się, nadużycia seksualne, brak przejrzystości w sprawie finansowania itp.), lecz również i przede wszystkim wewnętrzna słabość organizacyjna, którą ruch fundamentalistycz-ny rzeczywiście zdradzał, pomimo wielkich mobilizacji promowanych przez Morał Majority. Innymi słowy, organizacja ruchów masowych, takich jak Morał Majority czy Christian Coalition, częściej opierała się na charyzmatycznych liderach występujących w największych sieciach telewizyjnych niż na sprawnie działającej strukturze członków, zdolnej powtórzyć w czasie i przestrzeni tę samą mobilizację społeczną i polityczną, jaka zaistniała w łonie ruchu. I tak, pomimo szczególnych momentów związanych z kampaniami prezydenckimi, mobilizacja nigdy nie zadziałała jako potężna i zwarta machina organizacyjna, z drugiej zaś strony wielu lokalnych liderów zaczęło zabiegać o swe partykularne interesy, nierzadko popadając w śmieszność i prowincjonalizm.

Sukces neofundamentalizmu w Ameryce Łacińskiej

Jeśli fala uderzeniowa omawianych ruchów w Stanach Zjednoczonych wykazuje pewną tendencję spadkową, to począwszy od drugiej połowy lat osiemdziesiątych jesteśmy świadkami silnego procesu rozpowszechniania się idei neofundamentalistycznych w krajach latynoamerykańskich. Jednak charakterystyczne znamiona tej ekspansji oraz sukcesu grup, kaznodziejów i kościołów, które odwołują się do idei fundamentalizmu, bardzo różnią się od tego, co widzieliśmy w Stanach Zjednoczonych, w Ameryce Łacińskiej ruchom tym udaje się bowiem zgromadzić ludzi ze średnich i niskich warstw społecznych, zamieszkujących dzielnice położone na peryferiach wielkich i średnich metropolii latynoamerykańskich. To właśnie jest jednym z powodów progresywnej ekspansji protestantyzmu w Ameryce Łacińskiej. Na przykład w samej tylko Brazylii w 1960 r. było 7-8% protestantów należących do Kościołów historycznych; dziś ten odsetek wynosi 17% głównie za sprawą rozwoju nowych Kościołów zielonoświątkowych i neofundamentalistycznych .

Mamy tu do czynienia ze zjawiskiem relatywnie nowym i pod względem teologicznym nie zawsze zbliżonym do protestantyzmu klasycznego. W rzeczywistości są to sekty i Kościoły o podłożu ewangelicznym i zielonoświątkowym, które przyjmują postawy oraz style życia bliskie mentalności ultrakonserwatywnej. Sukces niektórych Kościołów neofundamentalistycznych -jak na przykład Uniwersalnego Kościoła Królestwa Bożego - wśród warstw ludowych tłumaczy się faktem, że orędzie zbawienia głoszone przez ich liderów nie ogranicza się do przepowiadania zwyczajnej ascezy duchowej, lecz kładzie nacisk na społeczną wymowę przesłania ewangelicznego. Skoro Słowo Boże może uzdrowić z chorób dotykających ciała