Obraz0(1)

PROTESTANCKIE KORZENIE FUNDAMENTALIZMU

~j 50

telewizyjni uprawomocnili się jako podmiot religijny i polityczny w amerykańskiej sferze życia publicznego. Wszystko to oznaczało konkretnie coraz bardziej wyraźne włączenie tematów religijnych do kampanii politycznych, w szczególności kampanii prezydenckiej w 1980 r., w której zwycięstwo odniósł Ronald Reagan. Ten ostatni oczywiście nie będzie krył swoich sympatii wobec ruchu Morał Majority. Po otrzymaniu nominacji w czasie konwencji Partii Republikańskiej w 1980 r. Reagan zobowiązał się, że po zwycięstwie w wyborach spełni niektóre - symbolicznie najbardziej wymowne -żądania ruchów ultrakonserwatywnych: ponowne włączenie modlitwy - usuniętej na mocy wcześniejszej decyzji Sądu Najwyższego - do szkół publicznych oraz nowelizację prawa dotyczącego aborcji, znacznie ograniczającą możliwości jej stosowania. Kiedy cztery lata później Reagan ponownie zostanie wybrany prezydentem, jeszcze mocniej podkreśli swoje poparcie dla teorii fundamentalistów, codziennie rozpowszechnianych czy to drogą radiową, czy też na placach. Myślimy tu przykładowo o zamiarze mianowania na stanowiska sędziów federalnych tylko tych osób, które mogłyby udowodnić, że zgadzają się z antyaborcyjnymi poglądami ruchów fundamentalistycznych i zasadą wolnego wyboru szkoły przez rodziców, a w konsekwencji z możliwością odliczenia od podatku ewentualnych odpłatności związanych z zapisaniem dziecka do szkoły wyznaniowej.

Zrozumiałe jest zatem, że zjawisko neofundamen-talizmu w Stanach Zjednoczonych częściowo podzieliło losy kariery politycznej prezydenta Reagana. Dlatego też w momencie, kiedy Reagan zszedł ze sceny, omawiane przez nas zjawisko zaczęło przybierać coraz mniejsze rozmiary.

Przyczyn tego schyłku należy szukać w różnych kierunkach. Przede wszystkim przyjęcie radykalizmu zarówno w sposobach prezentowania przesłania religijnego, jak i w formach zbiorowej mobilizacji (niekiedy przechodzących w gwałtowne agresje na lekarzy dopuszczających się aborcji w szpitalach lub prywatnych klinikach) oddaliło początkową sympatię szerokiej większości opinii publicznej, tradycyjnie przyjmującej w kwestiach politycznych i religijnych stanowiska konserwatywne i ortodoksyjne, ale znacznie bardziej umiarkowanej w zachowaniach oraz konkretnych wyborach. Chcielibyśmy tutaj przywołać pewien symboliczny przykład: odrzucenie przez ruchy neofundamcntalistyczne ewentualnej dopuszczalności aborcji w przypadku zagrożenia życia matki wywołało dezaprobatę u części konserwatywnych protestantów lub nieprzejednanych katolików.

Po drugie, podjęta przez największe grupy neofun-damentalistyczne próba utworzenia zwartego frontu, który obejmowałby protestantów, katolików i żydów zjednoczonych w walce z zsekularyzowanym społeczeństwem, zderzyła się ostatecznie z silnym przywództwem, sprawowanym w ruchach przez pastorów protestanckich. Ich częste wystąpienia publiczne i telewizyjne usunęły w cień innych przedstawicieli świata katolickiego i żydowskiego. Ci ostatni bardzo szybko zrozumieli, że ich punkt widzenia nie był właściwie brany pod uwagę. Dlatego też katoliccy i żydowscy reprezentanci zdystansowali się od fundamentalistycz-nych pozycji protestanckich i postanowili na własną