Obraz5 2

racjonalnego rozpoznania stanu biopsychospołecznego podmiotu opie przy uwzględnieniu swoistego dla niego elementu duchowego i kulturową planowania, pielęgnowania, jego realizowania oraz oceniania (oceny) w ków uzyskanych w stosunku do założonych indywidualnych celów pielę wania ustalonych dla danego podmiotu opieki (patrz także podrozdz. 2.7.1

Primary nursing

Pojęcie anglojęzyczne, od początku nietlumaczone na język polski. Oz dość jednoznacznie określone rozwiązanie organizacyjne, którego idea zaw jest w określeniu charakteryzującym go: „mój pacjent — moja pielęgniarka” (a „my patient — my nursc”). Rozwiązanie to z powodzeniem wykorzystywane j w większości krajów świata, w dalszych jest systematycznie wprowadzane. ¹

Rodowód primary nursing

•    miejsce „narodzin”: Stany Zjednoczone Ameryki Północnej (Marie M they¹ uznawana jest za twórczynię primary nursing),

•    czas narodzin: początek lat 70. XX w.,

•    uwarunkowania: niezadowolenie biorców i dawców opieki, potwierdź empirycznie (odpowiednimi badaniami); świadomość możliwości zmiany niejącego stanu (z korzyścią dla obydwu stron).

Pielęgniarki w USA pod koniec lat 70. XX wieku wiedziały, a wynikało to z p" wadzonych przez nie badań, że:

•    statystyczny pacjent wykazywał niedostateczne zadowolenie z otrzymyw opieki pielęgniarskiej.

Z kolei pielęgniarki, szczególnie pracujące w systemie „zadaniowym” (p dział określonych zadań do wykonania w czasie dyżuru)

•    manifestowały brak satysfakcji z wykonywanej pracy.

Pielęgniarki zwracały uwagę na:

•    złą organizację ich bezpośredniej pracy z pacjentem oraz poczucie, że stan

•    rzutuje bezpośrednio na uzyskiwane wyniki opieki.

Uwaga. Przyjmuje się. że opracowanie i upowszechnienie założeń primary m sing (aż do dość powszechnego wdrożenia ich do praktyki niemal na całym cie) jest

•    jednym z bardziej istotnych osiągnięć współczesnego pielęgniarstwa.

Jest to identyfikowane ze:

-    szczególnym przejawem aktywności i zaangażowania społeczności pielę skiej,

-    świadomym dążeniem do uzyskiwania coraz lepszych wyników w pielęgn niu.

początek zainteresowania: lata 91). XX wieku.

W 1992 r. rozwiązanie to — określone mianem nowego systemu pracy z pacjentem — p« raz pierwszy' zostało wprowadzone do działalności praktycznej w Klinicznych Oddziałach Demonstracyjnych w Polsko-Amerykańskim Instytucie Pediatrii (obecna nazwa: Szpital Pediatryczny Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie).

Pojedyncze doniesienia wskazują na próby wykorzystywania tego „sposobu organizacji opieki nad pacjentem” w praktyce (np. Centrum Pielęgnacyjne w Olsztynie) (Kwadrans, 2000). W Polsce do chwili obecnej ukazało się kilka krótkich, niezbyt pogłębionych publikacji na ten temat, przy czym pierwsze z nich, najistotniejsze, przypadają na lata 1994-1995 (Blak, 1995).

Primary nursing — istota

Jest to rozwiązanie dotyczące organizacji opieki nad pacjentem pozostającym w szpitalu lub innej tego typu placówce.

Praca z podmiotem opieki, oparta na założeniach primary nursing gwarantuje to, że tylko jedna osoba — Primary Nurse będzie decydowała o zakresie i charakterze pielęgnowania oraz jego przebiegu. To ona bierze pełną zawodową odpowiedzialność za wszystko, co dotyczy opieki, i odpowiada za to przed: pacjentem, zespołem pielęgnującym i zespołem terapeutycznym.

Zapamiętąj.

Zgodnie z założeniami przyjętymi przez M. Manthey, a później niemal przez całą społeczność pielęgniarską,

• jest to taki rodzaj opieki nad pacjentem (od przyjęcia do szpitala, aż do wyjścia z niego), w którym pozostaje on pod opieką jednej pielęgniarki nazywanej Primary Nurse. Ma ona do dyspozycji kilkuosobowy zespól (pielęgniarki, pomoce pielęgniarskie, studentki pielęgniarstwa), z którymi realizuje opiekę nad określoną liczbą pacjentów.

Na czas swojej nieobecności na oddziale (np. wolne dni), przekazuje uprawnienia (deleguje) wybranej przez siebie pielęgniarce z zespołu, którym kieruje (Manthey, 1980).

Dodatkowe wyjaśnienia. Primary' nursing w swoich ogólnych założeniach po-obne jest do rozwiązania stosowanego w Polsce przez szpitalne zespoły leczące, lal ¹⁷ -prowadzący” odpowiada za pacjenta przez cały okres jego pobytu w szpi-^u. a lekarz „dyżurny” (odpowiadający za pacjenta na czas nieobecności „prowa-jj~4*j^eKo”) kontynuuje program leczenia. W przypadkach uzasadnionych ma lee2^^WniCn'^a ^°k^ony^wan'^a zmian i modyfikacji wcześniej ustalonego programu

śl_en ^Wa8a*.^M, Manthey— pielęgniarka, która wniosła podstawowy wkład w okre-’^{e 1} °P'sanie istoty primary nursing, podkreśla jego bliski związek z tym. co sto-dot °^{WO <}k^,wno’ bo w drugiej połowie XIX wieku, zawarła w swoich założeniach _Wj .^J-ych pielęgniarstwa i pielęgnowania F. Nightingale — bezpośrednią odpo-f*«»alność pielęgniarki za pacjenta (Manthey, 1980) (patrz także 2.7.1).

101

1

W 2001 r. gościła w Polsce (Lublin) z wykładami nt. primary nursing.

mn