Diagnostyka to umiejętność rozpoznawania stanu na podstawie objawów lub symptomów (diagnostikus po grecku oznacza umiejący rozpoznawać).
Kilkanaście lat temu mówiono jeszcze tylko o diagnostyce medycznej, lecz obecnie wkracza ono szeroko do techniki, a w szczególności do inżynierii mechanicznej. Jeśli w poprzednim punkcie mówiliśmy o wykorzystaniu energii niesionej przez ruch drganiowy bądź falowy, to obecnie w diagnostyce mówimy o wykorzystaniu informacji zawartych w obrazie drganiowym bądź falowym interesującego nas elementu. Ten krótki przegląd możliwości określenia stanu materiału, elementu maszynowego bądź maszyny w ruchu (bez jej wyłączania) rozpocznijmy od ultradźwięków. Tutaj elementy płaskie i o małej grubości można wprost prześwietlać jak w metodzie rentgenowskiej, natomiast dla określenia wewnętrznych wad elementów grubszych stosuje się metody echa (odbicie od wady) lub cienia akustycznego (osłabienie fali przez wadę). Technologia nieniszczących badań ultradźwiękowych stosowana jest w wielu dziedzinach inżynierii, od wstępnej kontroli jakości materiału, po kontrolę eksploatacyjną elementów maszyn i urządzeń [10] , np. kontrolę spoistości zbiorników ciśnieniowych. Nie wdając się bliżej w te techniki badawcze przejdźmy do diagnostyki drganiowej, gdzie źródłem informacji są drgania o częstotliwości kilku herców do kilku kiloherców. W chwili obecnej powstała już cała dziedzina zwana diagnostyką wibroakustyczną[ll], my jednak tutaj zajmiemy się najbardziej oczywistymi zastosowaniami w diagnostyce eksploatacyjnej maszyn.
Obserwacja drgań eksploatacyjnych wielu maszyn, szczególnie wirnikowych, doprowadziła do ustaleń, że poziom drgań mierzonych na korpusie, obsadzie łożyska, itp. zmienia się w sposób przedstawiony na rysunku 1.7.
Rys.1.7. Krzywa życia maszyny obserwowana za pomocą pomiarów drganiowych przyspieszenia a, prędkości v, bądi przemieszczenia drgaó x