Obraz7

poi. ła-będź, *ól-nii ^ poi. ła-nia.

2) Pod intonacją cyrkumfleksową: *dr-lbja ^ poi. ro-la, *dr-bota

poi. ro-bota, *ol-kbtb ^ poi. ło-kieć.

W językach południowoslowiańskich metatezie nagłosowych ort-, :lt- zawsze, bez względu na rodzaj intonacji, to warzy szło wzdłużenie samogłoski, np.: *ór-dlo ~ s-c-s ralo, sch. rS/o, *or-bota ^ s-c-s rabota, buł. rabota; *ól-komb ^ s-c-s lakomt, sch. lakom, *ol-kbtb ^ s-c-s lakbtb, sch. lakat.

§ 48. Rozwój prasłowiańskich połączeń tort, tolt, tert, telt w języku polskim. W prasłowiańskich połączeniach tort, tolt, tert, telt również występowały sylaby zamknięte przez r lub /. Usuwanie zamkniętych sylab dokonywało się w tym wypadku rozmaicie w różnych słowiańskich grupach językowych:

1)    W języku polskim nastąpiła przestawka (metateza) ^ trot, ^ //o?, *tert ^ ćrze/, *telt ^ tlet bez wzdłużenia samogłoski,

np.: *kor-va ^ kro-wa, *gol-va ^ gło-wa, *ber~mę ^ brze-mię, *mel-ko ^ mle-ko.

W polskich grupach trot, tłot, trzet, tlet w odpowiednich warunkach dokonywały się normalne procesy fonetyczne, takie jak wzdłużenie zastępcze, przegłos itp., np.:

a)    Wzdłużenie zastępcze: *gordr> ^    ^ grot/, *xoldb ^ chłód

^ chłód (por. § 34).

b) Przegłos: *berza ^ brzeza ^ brzoza, ale: brzezina, *pelm> ^ pleń ^ plon (por. § 40).

c)    Przegłos i wzdłużenie zastępcze: * perdb ^ przedb ^ przodb ^ przód ^ przód.

d)    Dysymilacja spółgłosek: *serda ^ śrzeda ^ śrzoda ^ środa, *serbro ^ śrzebro ^ srebro, *zerbę ^ źrzebię ^ źrebię - wszędzie grupairz, zrz na skutek dysymilacji przechodzi w^r, ir, zr.

2)    W językach południowosłowiańskich oraz w czeskim i słowackim

^ trat,    ^ tlat,    ^ tret, *telt ^ tlet. Doszło tu więc do

metatezy ze wzdłużeniem o ^ a, e ^ e, np.: *korva ^ s-c-s kra-va, cz. kra-va; *goł-va ^ s-c-s gla-va, cz. hla~va; *ber-mę ^ s-c-s bre-mę, cz. bre-meno; *mel-ko ^ s-c-s mle-ko, cz. mle-ko.

3)    W językach wschodniosłowiańskich prasłowiańskim połączeniom

*tert, *telt odpowiada tzw. pełno głos: to roń to lot, teret, np.: *kor-va ^ ros. ko-ró-va, *go/-vo ^ ros. go-lo-va, *ber-mę ^ ros. gwarowe be-re-mja, *mel~ko ^ ros. mo-lo-kó.

Polskie grupy tooń tłot nie zawsze kontynuują ps. *torń *to/ć. W wielu wypadkach poi. ro, /o między spółgłoskami zostały odziedzi-

49