Obraz7

134 W. Kotarba

nych płyt kompaktowych z muzyką, filmami i programami komputerowymi. 90% tego towaru pochodzi zza wschodniej granicy, z Ukrainy i Rosji oraz z Dalekiego Wschodu.

Według badań Business Software Alliance (BSA)¹⁴⁴ stopa piractwa komputerowego wynosi w świecie 39%; w Europie 53%, w Unii Europejskiej 35%, w Europie Środkowo-Wschodniej 71%, w Polsce 54%. Straty producentów oprogramowania wyliczane są w skali świata na kwotę 13.075.301.000 USD, w Unii Europejskiej 3.190.924.000 USD, w Europie Środkowo-Wschodniej 1.025.640.000 USD, w Polsce 137.262.000 USD. W analizie zjawiska piractwa brano pod uwagę tylko aplikacje biznesowe. Wyłączono aplikacje powszechnego użytku dotyczące: rekreacji, twórczości amatorskiej, edukacji domowej, osobiste programy finansowe, programy ogólnoinformacyjne (takie, jak encyklopedie, słowniki, leksykony), programy do obliczania podatków. Założono też, co jest oczywiste, że oprogramowanie open source jako nieodpłatne nie podlega piractwu.

W polskim systemie prawnym przewidziane są procedury postępowania organów celnych przy zatrzymywaniu towarów podrabianych i pirackich¹⁴⁵. Za towary podrabiane uznaje się:

-    towary, łącznie z ich opakowaniem, oznaczone znakiem towarowym umieszczonym w szczególności: na etykiecie, prospekcie, w broszurze, w instrukcji użytkowania, w logo, na dokumencie gwarancji lub naklejce, który nie może być odróżniony od zarejestrowanego znaku towarowego;

-    towary opatrzone oznaczeniami geograficznymi, które naruszają oznaczenia geograficzne chronione w kraju lub za granicą;

-    towary naruszające patenty, prawa do topografii układów scalonych.

Towary pirackie, to towary będące kopiami lub zawierające kopie, wykonane bez zgody osoby uprawnionej z tytułu prawa autorskiego, praw pokrewnych oraz prawa do wzoru przemysłowego lub wzoru

¹⁴⁴    Ósme doroczne badanie. Raport, czerwiec 2003.

¹⁴⁵    Patrz: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2002 r. w sprawie postępowania organów celnych przy zatrzymywaniu towarów, w wypadku podejrzenia naruszenia przepisów dotyczących ochrony własności intelektualnej (Dz. U. Nr 12, poz. 112).

użytkowego, zarejestrowanych lub nie, w wypadku, gdy wytwarzanie takich kopii stanowiłoby naruszenie praw. Za towary podrabiane lub towary pirackie uważa się także formy lub matryce, które są przeznaczone lub przystosowane do wytwarzania podrabianych znaków towarowych, towarów oznaczonych takimi znakami, towarów pirackich lub towarów naruszających patenty oraz oznaczenia geograficzne chronione w kraju lub za granicą.

5.2, Rodzaje roszczeń⁵⁴⁶

Rozwiązania, oznaczenia

Właściciel prawa wyłącznego do wynalazku, wzoru użytkowego, wzoru przemysłowego, topografii układu scalonego, nowej odmiany rośliny , bazy danych niebędącej utworem, którego prawa naruszono, może żądać:

-    zaniechania naruszenia i usunięcia jego skutków, oraz

-    wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, a także

-    naprawienia szkody na zasadach ogólnych.

Osoba, która naruszyła prawa wyłączne, jest obowiązana ponadto, na żądanie uprawnionego, do ogłoszenia w prasie stosownego oświadczenia, a także, w przypadku roszczeń dotyczących wynalazków, wzorów i topografii, gdy naruszenie jest zawinione, do zapłaty odpowiedniej kwoty pieniężnej na cele popierania własności przemysłowej. Z roszczeniami dotyczącymi naruszeń prawa wyłącznego na znak towarowy, można wystąpić również przeciwko osobie, która tylko wprowadza do obrotu oznaczone już znakiem towary, jeżeli nie

Spory dotyczące roszczeń cywilnoprawnych z zakresu ochrony wiedzy rozstrzygane są, z wyjątkiem spraw rozpatrywanych w trybie postępowania spornego, przed Urzędem Patentowym, przede wszystkim w trybie postępowania cywilnego, na zasadach ogólnych, Chodzi tu w szczególności o sprawy: ustalenia autorstwa projektu wynalazczego, ustalenia prawa do prawa wyłącznego, wynagradzania za korzystanie z projektu wynalazczego, naruszenia prawa wyłącznego. Patrz: Szamanek T., Postępowanie o naruszenie patentu, prawa ochronnego lub prawa z rejestracji, [w:] Szymanek T. (red.), Naruszenia praw na dobrach niematerialnych, PIRP, Warszawa 2001, S. 295-315.

147

W przypadku ochrony odmian roślin przepisy prawa nie zawierają postanowień w omawianym zakresie.