DSC00052

Rys. 9. przedstawia kształtowanie się sprzedaży płyt długogrających, kaset i płyt kompaktowych w Niemczech w latach 1960—1990. Uzyskane wykresy potwierdzają słuszność przyjęcia „krzywej S” jako modelu cyklu życia wyrobu. Stwierdzono, że w praktyce, np. w przypadku wyrobów podlegających wpływom mody, linia ta może przybić* rac różnorodne kształty.

-wnaOBotfitaugngrmyi+wtmuL

'--------łpmlaz kaaat aratoczl

[■■■■—    ■ -■pBedatp^fcompa(ao^efcwant»«a

Rys. 9. Sprzedaż płyt ifi^ogrających. kaset i płyt kompaktowych w Niemczech W latach I9ŚO--J990 Źród* [S5|

Koncepcja cyklu żyda może być również stosowana do analizy rozwoju przedsiębiorstwa (firmy). Cykl żyda przedsiębiorstwa oznacza tutaj następstwo kolejnych jego form rozwojowych, wykazujących określone różnice, tak pod względem ilościowym, jak i jakościowym. Są one stymulowane przez różnego rodzaju siły wewnętrzne i zewnętrzne. Ich poznanie ma istotne znaczenie z punktu widzenia możliwości zarządzania rozwojem firmy.

Chociaż analogie cyklu życia organizmów i organizacji są dopuszczalne i inspirujące, to jednak należy pamiętać o kilku istotnych różnicach, a mianowicie:

•    Sekwencja faz rozwojowych organizmów ma charakter deterministyczny, jest w dużym stopniu zakodowana genetycznie i ściśle określona prawami natury, natomiast kolejności faz czy form rozwojowych przedsiębiorstwa nie można dokładnie zaprogramować.

•    Organizmy rozwijają się głównie przez adaptację do zmieniającego się otoczenia, przedsiębiorstwa zaś wykazują wiele cech systemów „uczących się”, co pozwała im na aktywne oddziaływanie na otoczenie, a nawet na sterowanie nim w mniejszym lub większym zakresie.

•    Przedsiębiorstwa jako systemy otwarte cechuje negatywna entropia, czyli zdolność przeciwdziałania kryzysom, która w przypadku organizmów jest bardzo ograniczona.

•    W końcowej fazie rozwoju organizmów następuje ich schyłek i śmierć. Przedsiębiorstwa (organizacje) mogą odżywać, odradzać się wielokrotnie, praktycznie bez ograniczeń.

W wyniku przyjęcia koncepcji cyklu życia w odniesieniu do rozwoju organizacji można wyróżnić cztery podstawowe, wzorcowe formy rozwojowe przedsiębiorstw. Są to przedsiębiorstwa:

•    pionierskie,

•    wzrastające i ekspansywne,

•    dojrzałe,

•    schyłkowe.

Przedsiębiorstwa pionierskie

Grupa przedsiębiorstw pionierskich jest duża i bardzo zróżnicowana. Należą do niej wszelkie nowo zakładane firmy, korzystające z wypróbowanych pomysłów (jest ich zwykle najwięcej), oraz te. które wciąż tworzą i znajdują nowe możliwości w działalności gospodarczej. W tym drugim przypadku chodzi np. o następujące przedsiębiorstwa:

• tzw. High-Tech, opierające swoją egzystencję na postępie technologicznym,

45