skan25

410

15. System oceny działalności przedsiębiorstwa

1.    Ustalając kształtowanie się dynamiki wskaźników ilościowych w porównaniu z wzorcowym układem nierówności, można stwierdzić:

a)    układ wzorcowy: iR < iM < iP < iZ ,

b)    układ rzeczywisty: 108,0 < 108,3 > 107,1 < 110,0 .

Kształtowanie się wskaźników dynamiki dowodzi, że działalność przedsiębiorstwa wykazuje cechy gospodarowania ekstensywnego. Dynamika przychodów ze sprzedaży jest niższa od dynamiki zaangażowanych zasobów osobowych (108,0%) i majątkowych (108,5%).

2.    ‘Wymienione wskaźniki ilościowe pozwalają na obliczenie następujących wskaźników jakościowych (lab. 15.2).

Tabela 15.2. Wskaźniki jakościowe wykorzystywane w przykładowej syntetycznej ocenie wyniku finansowego

Symbol i nazwa wskaźnika	Okres ubiegły	Okres bieżący	Odchylenie	Dynamika (w %)
Mr - zaangażowanie majątku na jednego zatrudnionego (min zł)	48,000	48,148	+0,148	100,3
Pm - produktywność majątku (mlii zł)	0,5833	0,5769	-0,0064	99,0
Pr - wydajność pracy jednego zatrudnionego (min zł)	28,000	27,777	-0,233	99,2
Zp - rentowność sprzedaży (%)	4,285	4,400	+0,115	102,7
Zm - rentowność majątku (%)	2,500	2,032	+0,032	101,6
Zr — rentowność pracy na jednego zatrudnionego (min zł)	1,200	1,222	+0,022	101,8

Dynamika wskaźników jakościowych w porównaniu z wzorcowym układem nierówności przedstawia się następująco:

a)    układ wzorcowy: iA/_R < tP_M < iP_R < iZ_P < iZ_M < iZ_R ,

b)    układ rzeczywisty: 100,3 > 99,0 < 99,2 < 102,7 > 101,6 < 101,8 .

O przejawach gospodarowania ekstensywnego świadczy niższa — w porównaniu z poprzedzającym wskaźnikiem — dynamika produktywności (obrolowości) majątku oraz rentowności majątku.

3. Przeprowadzając ocenę przyczynową zmian przychodów ze sprzedaży - z zastosowaniem metody różnicowania - można ustalić, co następuje:

P - R ■ Mr • Pm,

7,000,

7,500,

+560,

+23,

-83,

+500.

(+500)

P₀ = 250'48,000 • 0,5833 P_t = 270 • 48,148 • 0,5769 0_R = (+20) -.48,000 • 0,5833 ' O_mr = 270 - (+0,148) ■ 0,5833 O_rM = 270 • 48,148 • (-0,0064)

15.3. Ocena przyczynowa wyniku finansowego

Przeprowadzone obliczenia potwierdzają, że przedsiębiorstwo rozwijało gospodarowanie o wyraźnych cechach ekstensywnych. Wzrost przychodów ze sprzedaży pochodził głównie ze wzrostu stanu zatrudnienia (560) oraz wzrostu zaangażowania majątku na jednego zatrudnionego (23), natomiast produktywność majątku - szczególnie pożądane źródło wzrostu o cechach intensywnych — wykazuje odchylenie ujemne (83).

4. Ostateczna ocena przyczynowa zysku netto osiągniętego przez przedsiębiorstwo pozwala na następującą ocenę zaistniałych zmian:

Z = R ' • PM • ZPi
Z0 = 250 • 48,000 • 0,5833 • 4,285%	-	300,
Zj = 270 • 48,148 • 0,5769 • 4,400%	=	330,
Ou = +(20) • 48,000 • 0,5833 ■ 4,285%		+24,0,
Omr = 270 ■ (+0,148) ■ 0,5833 ■ 4,285%	=	+1A
Opm = 270 ■ 48,148 • (0,0064) • 4,285%	~	-3,6,
Ov = 270 • 48,148 • 0,5769 - (0,111%)	^=	+8,6, +30,0

(+30)

Dodatnie wielkości dwóch pierwszych odchyleń cząstkowych (łącznie +25,0) wskazują na dominujący w gospodarowaniu wpływ czynników ekstensywnych. Dwa następne odchylenia cząstkowe (na łączną kwotę +5,0) świadczą o stosunkowo mniejszym wpływie czynników intensywnych. Na najbardziej pozytywnę ocenę zasługuje w badanym zakresie osiągnięcie wzrostu zysku (o 8,6 min zł) z przyrostu poziomu wskaźnika rentowności sprzedaży.

Zaprezentowany system syntetycznej oceny działalności gospodarczej przedsiębiorstwa jest niewątpliwie jednym z możliwych do zastosowania. Może się on okazać użyteczny zarówno w przedsiębiorstwach dużych, jak i małych, jak też bez względu na ich charakter własnościowy. Jego zasadniczym celem jest ustalenie źródeł osiągniętych wyników ekonomicznych - ekstensywnych lub intensywnych.

W warunkach gospodarki rynkowej zasadnicze znaczenie ma podejmowanie takiej działalności (przemysłowej lub handlowej), która będzie umożliwiać stosunkowo łatwy i rentowny zbyt produktów lub towarów. Oprócz tego ważne jest jednak racjonalne wykorzystanie wszystkich angażowanych czynników materialnych i osobowych.

aassa