Obraz2 3

5.3

Działania pielęgniarki na rzecz bezpieczeństwa pacjenta w szpitalu

Krystyna Jewsiejczyk

Potrzeba bezpieczeństwa należy do jednej z ważniejszych potrzeb psychi człowieka. Ryć bezpiecznym, mieć poczucie bezpieczeństwa, oznacza braki i obaw czy czynników zagrażających zdrowiu, życiu. Bezpieczeństwo czł można rozpatrywać w aspekcie społecznym i socjalnym, wówczas gdy ma nioną pracę, pozycję społeczną i dobrobyt.

O braku bezpieczeństwa w aspekcie psychicznym mówimy, gdy na skutek nych czynników jatrogennych, np. braku dostatecznych informacji o stanie z wia, ograniczenia praw bądź ich nierespektowania, pacjent odczuwa zagrożę swojej godności jako człowieka.

W teorii hierarchii potrzeb A.H. Maslow zakłada, żc niższe w hicrarch trzeby dominują i zwyciężają w konflikcie z problemami wyższego rzędu. W lonej piramidzie potrzeb Maslow jako podstawowe ustalił potrzeby fizjolo (odżywiania, oddychania, wydalania, aktywności, snu) i tuż ponad nimi znaj się potrzeby bezpieczeństwa, do których należą: potrzeba wolności od strachu, ku, chaosu, zależności od innych ludzi, ograniczeń, ładu, porządku, prawa, sit opiekuna. Maslow twierdzi, że funkcjonowanie i realizacja potrzeb wyższego du uwarunkowane jest od stopnia zaspokojenia potrzeb niższego rzędu. Po bezpieczeństwa jest na pograniczu potrzeb fizjologicznych i psychicznych.

Uwaga. Poczucie bezpieczeństwa osiąga się w relacjach międzyludzkich, jest i dywidualną potrzebą psychiczną człowieka, bowiem służy do utrzymania ró wagi psychicznej w prawidłowym egzystowaniu człowieka.

W wyniku braku poczucia bezpieczeństwa, niezależnie jakich obszarów dot dochodzi do zaburzeń funkcjonowania organizmu, głównie układu nerwów Wpływa na powstanie negatywnych emocji, takich jak lęk, strach, gniew, a na agresja. Najbardziej podatne na niekorzystne działania czynników wewnętr i zewnętrznych są osoby o słabym układzie nerwowym, który ulega szybciej wyc niu, a jego zwiększona pobudliwość sprzyja powstawaniu napięcia emocjonalnego.

Ze względu na czynniki wpływające na stan bezpieczeństwa, spokój pacjenta,^ mówimy o obszarach psychospołecznych i fizycznych.

Poczucie zagrożenia u człowieka powodują czynniki:

f-1—

wewnętrzne

zewnętrzne

urazy

drobnoustroje

bakterie

wirusy

choroba

reakcja na chorobę niesprawność brak opieki u osób starszych i dzieci

warunki życia sytuacja materialna środowisko — otoczenie błędy jatrogenne samotność

ŁfeMtaie nfzvc/yny zagrożeń obejmują głównie sferę psychiczną, gdy pacjent zda-₇ sytuacji, w jakiej się znajduje, oraz zagrożeń z niej wynikających.

■

jc

pacjentowi oznacza w- praktyce postępowanie pielęgniarki niepowodujące ^S,,2kłań zdrowotnych i zagrożeń życia pacjenta.

Zapewnienie pacjentowi bezpiecznego środowiska oznacza także przez zespól opiekuńczy atmosfery zaufania, akceptacji i szacunku dla drugiego

człowieka.

rgr^_ltia bezpieczeństwa w sytuacji hospitalizacji pacjenta wywołany jest • I rna czyfU¹^¹¹¹¹ ‘ sy^tuacj^am' trudnymi, stresowymi. Zapewnienie hezpieczcń-

.    _n#nai ia u nraktvrr nnktcmiułiniH niflfoninrki niemiwnrlniarp

tworzenie

Tworzenie tak rozumianego środowiska wymaga:

•    Przyjęcia twórczej postawy wobec pacjenta i jego sytuacji zdrowotnej, tworzącej więzi emocjonalne między pielęgniarką a pacjentami.

•    Określenia i tworzenia warunków i atmosfery osobistego kontaktu z pacjentem, pozwalając tym samym zapewnić pacjentowi poczucie bezpieczeństwa psychicznego. Oznacza to. żc pacjent odbiera jednoznacznie postawę członków zespołu wykazujących się gotowością, niesieniem pomocy', zainteresowaniem osobą pacjenta, dostosowaniem swojego zachowania do stanu psychicznego pacjenta, poszanowaniem godności osobistej pacjenta, motywowaniem go do aktywnej współpracy w procesie pielęgnowania i leczenia.

•    Stosowania w procesie pielęgnowania metod psychoterapii elementarnych (patrz podrozdz. 9.7.2) umożliwiających eliminowanie tzw. błędów jatrogennych.

Jatrogeniii to zachowania i postawy pracowników zakładów służby zdrowia, które wpływąją szkodliwie na stan zdrowia człowieka.

Obniżenie nastroju i wzbudzenie niepokoju u pacjenta może być spowodowane brakiem informacji na temat jego stanu zdrowia, planowanych zabiegów diagnostycznych, operacyjnych i pielęgnacyjnych. W informowaniu (komunikowaniu się werbalnym) ważne jest, aby mówić do pacjenta zrozumiałym językiem, dostosowanym do jego poziomu intelektualnego. Wątpliwości powstają u pacjentów po wypowiadaniu przez personel niezrozumiałych, łacińskich rozpoznań. Nic docenia się psychicznego przygotowania pacjenta do badań diagnostycznych, zabiegów operacyjnych i jego pozytywnego wpływu na procesy lecznicze. Istotą psychicznego oddziaływania jest całościowe podejście do pacjenta, pozwalające wyjaśnić mechanizmy zachodzące w jego organizmie pod wpływem wielu bodźców i czynników. Znając pacjenta trafniej dobierzemy metody współpracy z nim i jego rodziną.

Ważnym czynnikiem wpływającym na stan poczucia bezpieczeństwa pacjenta jest panujący klimat w zespole opiekuńczy m, prawidłowe relacje międzyludzkie w zrspo-^ wyrażanie i okazywanie szacunku względem członków zespołu. Są to elementy wzbudzające i wzmacniające poczucie bezpieczeństwa u pacjenta i jego rodziny.

L waga. Bezpieczeństwo socjalne, społeczne oznacza harmonijne współży cie ^sP"łeczne, przestrzeganie norm współżycia społecznego, przystosowanie się ¹ Przestrzeganie norm prawnych i regulaminów zapewniających pacjentowi i otoczeniu dobre samopoczucie.

Dodatkowe wyjaśnienia. Prawa pacjenta zawarte są w Karcie Praw Pacjenta, zbiorem praw znajdujących się w wielu aktach prawnych (m.in. w ustawie

209