Obraz6

Obraz6



5 • 5:an współczesny

Rzeczowniki twardotematowe (z wyjątkiem zakończonych na -k, -g, -ch) mają końcówkę -e (z dawnych tematów na -ó~). Rzeczowniki miękkotematowe oraz twardotematowe na-&, -g, -ch mają końcówkę -u (z dawnych tematów na -u-).

§ 102. Wołacz liczby pojedynczej.

1) Stan wyjściowy

Deklinacja

Końcówka

Przykłady

-o-

-e

vl’c-e, voz-e

-jo-

-u

męż-u

-u-

-u

syn-u, vol-u

-i-

-i

gost-i

-en-

-i

kamen-i

2)    Zmiany na gruncie polskim

Już w okresie przedhistorycznym rzeczowniki dawnych tematów na -i- oraz -en- przeszły do deklinacji dawnych tematów na -jo- (por. § 92.2). W ten sposób język polski odziedziczył dwie końcówki W: -e oraz-u.

Końcówka -e zachowała się w dawnych tematach na-o-, np.: chłopie, lesie, panie. W języku staropolskim miały ją również rzeczowniki o tematach zakończonych na-£, -g, -ch, w których powodowała pierwszą palatalizację (por. § 71), np.: wilcze, Boże, dusze. Końcówkę -e przybrały również dawne tematy na -u- z wyjątkiem synu i domu, np.: miodzie, wole.

Końcówka-u występuje w rzeczownikach miękkotematowych, np.: koniu, mężu, przyjacielu oraz wkracza do dawnych tematów na -ó-zakończonych na spółgłoskę welamą. W związku z tym pierwotne formy typu dusze, wilcze przeszły w duchu, wilku. Dawna końcówka -e zachowała się w formach Boże, człowiecze (obok człowieku) oraz w rzeczownikach o tematach zakończonych na-ec, np.: chłopcze, głupcze, ojcze, starcze. W rzeczownikach tych przyrostek -ec powstał z ps. *-bkb, w którym końcówka W l.p. -e wywołała pierwszą palatalizację, np.: *starbk-e ^ starbc-e ^ poi. starcz-e (w innych przypadkach doszło do trzeciej palatalizacji, np.: M *starbkb ^ *starbch ^ poi. starzec, D *starbk-a ^ *starbc-a ^ poi. starc-a itd.; por. § 73).

3)    Stan współczesny

Rozkład końcówek -e i -u taki sam jak w Ms l.p. (por. § 101).

88


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odmiana rzeczowników w rodzaju nijakim zakończonych na -urn Liczba pojedyncza Liczba
lac 1 DEKLINACJA 1 DEKLINACJA 2 rzeczownik i przymiotniki żeńskie zakończone na : —a rzeczowni
Latin0019 23 Participium perfecti passivi służy do tworzenia wielu rzeczowników rodzaju nijakiego za
30864 ORTOGRAFIA KL1 4 ZESZYT 5 Ą Ę (28) A.3. Uzupełnij według wzoru rzeczowniki rodzaju męskiego z
Obraz1 (5) 123 Współczynnik nadmiaru powietrza X wyznacza się na podstawie wyników analizy spalin s
img341 Rzeczownik • Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone na -śhok (-ohok): TeneHOK - cielę I.
Obraz1 (5) 123 Współczynnik nadmiaru powietrza X wyznacza się na podstawie wyników analizy spalin s
deklinacja III typy?klinacja IV i V łacina DEKLINACJA III (Typ II rzeczowniki rodzaju nijakiego zako
Obraz1 (5) 123 Współczynnik nadmiaru powietrza X wyznacza się na podstawie wyników analizy spalin s
36776 img377 Rzeczownik Rzeczowniki rodzaju żeńskiego Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone na -a
45787 img343 Rzeczownik1.3.8 Rzeczowniki rodzaju żeńskiego • Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończon

więcej podobnych podstron