Obraz4 2

-ię samorząd terytorialny, samorządy zawodowe, osoby fizyczne i prawne. Warunkiem umożliwiającym efektywną działalność zakładów jest ich wyodrębnienie organizacyjne.

cechy zakładu administracyjnego

Zróżnicowanie zakładów publicznych jest ogromne, niemniej można wyróżnić charakteryzujące je cechy wspólne. W dziedzinie pomocy społecznej typowym zakładem administracyjnym jest dom pomocy społecznej, choć status zakładu można również przypisać innym jednostkom organizacyjnym, np. placówkom opiekuńczo-wychowawczym czy ośrodkom wsparcia. Pierwszą z cech zakładu jest charakter usług. Instytucje te świadczą usługi o dużej społecznej doniosłości, z przewagą świadczeń niematerialnych. Bez wątpienia cecha ta charakteryzuje domy pomocy społecznej. Co do zasady korzystanie z zakładu powinno być nieodpłatne, obecnie jednak względy ekonomiczne odgrywają podstawowe znaczenie i funkcjonowanie wielu instytucji tego typu opiera się na pobieraniu opłat od użytkowników (destynatariuszy). Warto jednak zwrócić uwagę, że w domach pomocy społecznej niemożliwość ponoszenia opłat przez pensjonariusza nie przesądza o wykluczeniu go z grona destynatariuszy, a opłaty obciążają w dalszej kolejności jego rodzinę i gminę. Domy pomocy społecznej są tymi zakładami administracyjnymi, z których korzystanie jest dobrowolne. Nie zawsze jednak zgodę na umieszczenie wyraża sam zainteresowany, który może nie mieć zdolności do czynności prawnych lub posiadać zdolność ograniczoną. Istnieją pewne ograniczenia w dostępności do domów pomocy społecznej. Przyjęcie osoby w poczet użytkowników wymaga spełnienia konkretnych warunków, którymi są: określony stan zdrowia i niemożliwość zapewnienia odpowiednich środowiskowych usług opiekuńczych. Ponadto typ zakładu musi być dostosowany do potrzeb jednostki wymagającej opieki. Kwestia dostępności łączy się rówmież z koniecznością poszanowania zasady rówmości wrnbec prawa. Możliwość skierowania do domu pomocy społecznej powinny mieć wszystkie osoby spełniające wymagane prawem warunki, tymczasem ograniczona liczba miejsc w tych pla-ców'kach powmduje, że nie wszystkie osoby wymagające opieki mogą skorzy->tać z ich usług. Warto również zaznaczyć, że pobyt w omawianym zakładzie uzależniony jest od decyzji administracyjnych, a więc i ocen organów. Stworzenie odpowiednich procedur, zwłaszcza możliwości weryfikowania decyzji w postępowaniu odwoławczym i przed sądem, ma zabezpieczać obywatelom równy dostęp do tych placówok.

Jedną z najistotniejszych cech zakładu administracyjnego jest stosunek prawmy łączący zakład z destynatariuszem. Z zakładu mogą korzystać tyl-ko jego użytkownicy, na podstawie stosunku administracyjnoprawnego, nawiązanego na mocy decyzji o umieszczeniu w placówoe. Ze stosunku tego wynika nadrzędność organów' zakładu wobec destynatariusza wyrażająca się we władztwie zakładowym. Oznacza ono obowiązek podporządkowania się mieszkańca domu praw^ru obowiązującemu w placówce. W szczególności użytkownik musi przestrzegać regulaminu, a także innych aktów' generalnych indywidualnych wydanych przez organy jednostki (organy założycielskie). Nieprzestrzeganie prawa obowiązującego w domu pomocy społecznej stwarza

111