Obraz6

Wymiana została spowodowana wzdłużeniem zastępczym po zaniku wygłosowego słabego jeru (por. § 34). Jest mniej regularna niż poprzednia.

2)    Wymiany samogłoskowe ilościowe:

a)    ‘e //0, np.:pies //psa, palec //palca, wieś // wsi (por. ps. *pbSb //pbsa, *palhCb //palbca, *vbSb // vbsi).

b)    e // 0, np.:piesek//pieska, sen //snu, babka //babek, światełko //światełek (por. ps. *pbsbkb //pbSbka, *sbnb //sbna).

Obie wymiany spowodowane zanikiem jerów w pozycji słabej oraz ich wokalizacją w pozycji mocnej (por. § 29, 32).

3)    Wymiany spółgłoskowe k//k \ g//g \ np.: ręka //ręki, wilk// wilkiem // wilki, noga //nogi,próg //progi //progiem (por. ps. *ręka, ręky, *vl’kbmb, vVky, *noga, nogy, *porgb, porgy, porgbmb).

Wymiana spowodowana tzw. czwartą czyli polską pałatalizacją welarnych w połączeniach ke, ge, ky, gy (por. § 83).

Literatura:

1.    Kur: Cz. III. Rozdz. I, § 2, 6, s. 104—105.

2.    Wiecz: § 44, 47.

Zaimek

§ 137. Zaimki rodzajowe i bezrodzajowe. Zaimki w języku polskim - podobnie jak w innych językach słowiańskich - od najdawniejszych czasów odmieniały się według dwóch typów stanowiących dziedzictwo prasłowiańskie.

Według pierwszego z nich odmieniały się zaimki rodzaj o we, to jest takie, które miały osobne formy dla rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego, jak np.: a) zaimki wskazujące onb ‘tamten’, ona ‘,tamta’, ono ‘tamto’Jb ‘ten¹ Ja ‘ta’je ‘to’, b)pytajne£a£ib ‘jaki’,^^a ‘jaka’, kako ‘jakie’, cijb ‘czyj’ i in., c) względneize ‘który’ Jaze ‘która’ Jeże ‘które’, jakb ‘jaki’, jaka ‘jaka’, jako ‘jakie’, d) nieokreślone vbsb ‘wszystek\sam~b ‘sam’, e) dzierżawczemojb ‘mój\tvojb ‘twój\svojb ‘swój’,naśb ‘nasz’, vaśb ‘wasz’.

Według drugiego typu odmieniały się zaimki bezrodzajowe, które miały jedną formę dla wszystkich trzech rodzajów. Należały do nich: a) zaimki osoboweazr> ‘ja’, ty ‘ty’, b) zwrotnym ‘się’, c) pytajne kbto ‘kto’, cbto ‘co’.

118