Obraz8

Liczebnik

§ 148. Liczebniki główne i porządkowe. Liczebniki porządkowe oraz jeden miały odmianę zaimkowo-przymiotnikową. Liczebniki główne miały własną, odrębną odmianę, w której na przestrzeni wieków doszło do wielu zmian. Istotny wpływ na rozwój deklinacji przymiotnikowej wywarł liczebnikowa ^ ps. *dbva.

§ 149. Odmiana liczebnika dwa.

1) Stan wyjściowy

Liczebnik *dbva pierwotnie odmieniał się tak samo jak zaimek wskazujący twardotematowy tb lub om> w liczbie podwójnej:

	r.m.	r.ż.	r.n.
M	di>v-a	dty-e	dBV-e
D	ch>v-oju
C	dty-ema
B	ch>v-a	dBv-e	dBv-e
N	dBV-ema
Ms	dtv-oju
W	di>v-a	di>v-e	dBv~e

2) Zmiany na gruncie polskim

A)    w języku polskim już w czasach przedhistorycznych formy D-Ms uległy ściągnięciu: dbvoju ^ dhvu ^ dwu.

B)    W M r.m. w połączeniu z rzeczownikiem osobowym w XVI w. pojawia się forma dwaj, a w D-B forma dwóch, dwóch, dwuch.

W połączeniu z rzeczownikiem nieosobowym w M r.m. używana jest w dalszym ciągu forma Owa:

	Rzeczownik	do XVI w.	od XVI w.
M	osobowy żywotny nieżywotny	syny dwa woły grosza	dwaj synowie
			j woły dwa grosze
D	osobowy żywotny nieżywotny	synowu dwu wołowu groszu	dwu// ^sy^nów dwóch ^wołówgroszy

130