Obraz9

łna z nich (Ad quos una MuUertt.

*,,, «*- «*££* <«*-?* ^k*'""^fc _ripow»«> _cW01 M» _ ■

SpoIldCtJ, pu Mcy%U---c.*- _v

z Kożuchowa z XIV-XV w.). To jeszcze jeden przykl _Uf ‘'^U,,nełił6_u w nazewnictwie postaci: mowa jest o niewiastach _;1[_c ^n,CsPójnoś_Cl uczniów (Piotra i Jana) mamy </uwprałatów.    ^C /ani,ast

Innym przykładem może być scena okazania _(n > nego" dowodu znalezionego w pustym grobie. skąd\l ^,,,(0ron-„wracają do chóru i pokazując całun śpiewają; D_ouia|/[.^^7n,0wie

bra.

cia...

Widujemy dbałość autorów o to. by aktor wiedział, jak ma s _v zachowywać, kiedy śpiewa swoją kwestię. Odróżniać trzeba ruchome ilustracje od zachowań składających się na pewną akcję: uderzenie gałązką krzyża ilustruje jedynie słowa „Ugodzę pasterza, a rozproszy się owce jego”; ta sama gałązka rzucona pod nogi osiołka, na który m Pan wjeżdża do Jerozolimy, staje się częścią akcji dramatycznej: po-witania proroka przez lud.

Część „mvag reżyserskich” w opisach ceremonii dotycz) zachowań, w- których uczestniczyli uczniowie szkoły katedralne) (puerijmenes, scholares, schola). W niektórych momentach ich rola była ściśle liturgiczna, w innych zbliżali się do ludu (jwpulus). czyli „publiczności ’. Istotny aspekt uczestnictwa w obrzędzie nie musi być odnotowany w obowiązujących regulaminach (zob. przykład bractwa poznańskiego, rozdz. 29). Zauważmy, że przemienność chóru i śpiewu solowego stwarza okazję dla sytuacji, o której mówi Wincenty a ubek oznajmiający nam muzyczne uzdolnienia Kazimierza prawiedliwego, który umiał „śpiewem wtórować chórowi”. Że już wówczas takie ceremonie się odbywały, potwierdzają to nie tylko skipol    ^a,e P^ne aspekty tradycji. Mandatum poznań-

wokalna^^ ^{U ka}P*^anów ⁷ pocz. XVI w. przechowało szatę

w nolskieH^ ⁰¹⁶    ^^mn dwunastowieczny znany dzisiaj

w polskiej liturgii tyłkowe fragmentach _(Felchl ,957, s. 113).

indeks wszYstki^T^^{6 zgromacl/cnic} kiedyś w jeden wspólny tych tekstach. Zwracaj^"**™^ ^instmkcji’ J^akie napotykamy magające wsnńłnr^ .'^{4 naszą uwa}S9 „dramatyczne” interakcje wy* wspólne przejście    ^w»pólna uczta lub częstowanie,

dwu ludzi, naśl'idnw?^{SC,g dWU Uczniów}» niesienie krucyfiksu pr^/C/

^{n,c roz,}nowy, wreszcie dialog. Musimy jednak

rostych gestach jak rozścielanie szat, kwiatów, _ga|_ązek. kLyfiksem o drzwi, gałązką o celebransa lub o krucyfiks

>"“^enj_e ludowi całunów ud.

|g_(ymago Salvatoris cum asello). W obrzędach „przygro-

- noiawia się „krzyż albo figura zmartwychwstania" (Cmx boWyCH P J    __■ \ ^ rmtimifinu, ial^ -------- _

fcHtfT powadzi nas do „scenografii” tych obrzędów, a więc °_{i0 c0} wprowadzano do nich. aby było zobaczone. Prócz ^'^wistych jak szaty, świece, i wszelki sprzęt liturgiczny palmy tzn. gałązki, jest rzeźbiony osiołek z figurą

‘ Resurrectionis), co rozumiemy jako rzeźbę z ruchomy-^ Imionami, którą można było zdjąć z krzyża i złożyć do grobu.

1 dwa typy -rzeźb działających" widuje się po muzeach; do dzieł j _u owocnie nawiązał Kazimierz Dejmek w swojej inscenizacji

Slogus de Passione (1998).    W

Obydwie funkcje omawianych ceremonii — indywidualne przeżycie i ugruntowywanie wiary w glebie historii przez sytuowanie ltfdniczych objawień w sekwencji zdarzeń historycznych — to są ..jlory równie ważne co zagadnienia moralne roztrząsane w dojrza-hm teatrze literackim operującym akcją dramatyczną. Oznacza to, ze zbiory lokalnych zwyczajów liturgicznych kryją więcej walorów teatralnych niż tylko partie dialogowe i aktorskie. Nawet tam, gdzie nie ma ról dramatycznych, rozgrywa się znaczące widowisko, nierzadko zaś toczy się pewna akcja. Widowiskowy aspekt towarzyszył stale procesji, ale i stale zagrażał jej treści czysto religijnej. Nie jest łatwa z naszej perspektywy ocena tego, co było owym „zagro-zeniem", ponieważ niełatwo jest określić, co w przeszłości było, a w nie było „ściśle" religijne. Podobnie rzecz się miała z aspektem dramatycznym liturgii, którego przerost fikcjonalny był w pewnych mesach ograniczany i zwalczany przez strażników czystości kultu, pdnakże nierzadko pewne formy obrzędowe wyłączano poza obręb ^ltur^‘ ze względów pragmatycznych. Nie sprzeciwiano się ich osob-^ P^lęgnwaniu, a wręcz liczono na przechowywanie w ramach jozuości ludowej tych części Tradycji, które nie mieściły się się i ^l|^laln'^Vm k^an°nie dogmatów. Bywało i odwrotnie: pojawiające lCt^{lc lorni}y > zwyczaje kultowe mogły wchodzić do zasobu p^cuiego albo pozostawały na marginesie, gdzie przemija y.

^0r,ny ^,catru religijnego stanowiły zatem otoczenie oficjalnego