Obraz5

i móI Marii Magdaleny), tu kanonicy miano*..,, w Poznaniu (ko* _w wiclu podobnych przypadkach równika, f    _CMSic zaznacza się * Polsce pewne za„_s|

stosunków polsk _doraipe dążenia pol.tyczne. ale „abfc które wykraczają £    mającego oparctc we wspi^

^VV>ir^rU kalen ltrza kościelnego. Kronikarze wprowadzają _Pog ' ^wiedzy o chrześcijańskim swtcctc. a nawet ^

do kon>^us“karności narodowej na wzór ..społeczeństw J?

kształtowanie    _lH,_{bvwa się} „a solidnym fundament!’

ⁿ‘^{eJ r}°?i',,wvch budowli kościelnych i zamków ufundowanych , y„TxIII w (Gieysztor 1972). Ważnym i stałym czynnikiem ty, SUie terytoriów polskich w granicach jedne, prowincji kościelne,

zainteresowane i z powodów czysto administracyjnych uproszczenie T_c„ _z władzami świeckim,, kompltkowanyeh brak,cm jednolitej lanizacji państwowej (Wyrozumski). Mówiliśmy o odnowtcielskie, roh kultu św Stanisława w rym okresie (rozdz. 11 Programowe wy, powiedzi świadczące o rosnącej świadomości narodowej i język**, zawierają: prolog rocznika Kapituły Krakowskiej (ok 1266) i w_stęp do Żywota większego św. Stanisława (I 12: przed 12(> 1).

Jednocześnie mobilizuje się demem niemiecki w miastach i zaostrza polityka Zakonu krzyżowego, wobec którego pojawia się oskarżenie, że ."dąży do zagłady żywiołu polskiego" (Karbowiak 1.1 s. 190). Opolscy książęta apelują do papieża Honoriusza IV o obronę integralności ziem polskich przed zakusami króla Wilhelma ( 1287). Krzyżacy dokonują wypadu na Poznań (1299). Zeznania w procesie kanonicznym 1306-1308 przeciw bpowi Janowi Muskacie, /niemczonemu Ślązakowi, obciążają go jako „prześladowcę narodu polskiego" (Gródecki 1946). W 1309 Krzyżacy przenoszą główną siedzibę z Wenecji do.Malborka; 1311 wójt Albert (Niemiec) wszczyna bunt mieszczan w Krakowie; 1314 — buntują się mieszczanie w Poznaniu (wójt Przemek). Kasztelan krakowski Prandota Warszowic oddaje w 13 IN r. życie „za naród polski" (Obiit ... pugnando pro genie Polonica usquc ad mortenT, MPH 11 919).

Dwujęzyczność i dwukulturowość były przeszkodą w odzyskaniu politycznej jedności kraju; w miastach wyodrębniły się bowiem dwie świadomości narodowe: niemiecka warstw bogatszych

ieiszych (Bogucka 1987). Spośród bumów niemieckich

,_ltkJ^b'f^ovvski odegra! wielce mobilizującą role. Uczestniczy, b^.itrfory obsadzone Nicmcamt. np. klasztor Bożogrobców _l( nil" ^kla, opalem Henryk.cm, który byl bratem wójta Alberta ■' Nl^yllnikóW na początku czerwca 1312 miała nie tylko wy-

"...ra bu"¹⁰"

^    _licach schwytano, kazano mu wymówić ‘soczewica, kolo, miele

K#° ^{na l}% p0 vVymowic Niemca, ścinano (Bobrzyński 1877. s. 343);

diccre socwwycza, kolo. myelye, młyn, dccoW, suń

fi

III.

Rocznik Krasińskich. XVI w).

polski wpisał więc do księgi wojen swój szibbolet. a ^^yai; _lesl fonetyczny. Trafnie dobrane spółgłoski syczące. *łaśc"^{vlC c}. _n|_c/Wykle trudne dla nie-Polaków /. wówczas z pew-.jniójęzykowo-zębowe (dziś nie poradziłoby sobie z nim, ^,_icząc. 99% Polaków); z samogłosek jest trudne y, ałe nic '•^nek które też są polską specjalnością.

^S Następnym krokiem byl wyrok księcia odbierający mieszczą-tmkowskim wszystkie sołtysostwa w dobrach klasztoru lyniec-^ y_a występki publiczne, złamanie przysięgi, zdradę i zbrodnię '.^onegu majestatu, które bezbożnie przeciw nam i potomstwu ^/emu oraz narodowi polskiemu (gontem Polonicami popełnili’^-.

narodowa odniosła głośne zwycięstwo (...) Bez tego buntu nie mielibyśmy panowania Łokietka i Kazimierza” (Bobrzyński 1877. .142-345). Koronacja Łokietka (1320) dokonuje się zatem w atmosferze dojrzałego poczucia narodowego. Odnosi ono pierwszy dzie-żj) sukces, kiedy polskie wojska biją Krzyżaków pod Plowcami (1331). o czym zachowało się kilka wierszy łacińskich.

W roku Pańskim tysiąc trzysta trzydziestym pierwszym Owi. co krzyż przywdziali, przez Słowian zmiażdżeni zostali. Od miecza Polaków zginął ród Krzyżaków

(przcl. J Sękowski, Toć jest dziwne... s. 204)

W innym wierszu padają słowa; .V Polsky panoue.

Od 1325 r. środowisko franciszkanów krakowskich, spoloni-^nc już od 1260 r„ gromadzi dowody praw dynastycznych Pia-^ (Wiesiołowski 1967, s. 30). Chronica polonorum Dzicrzwy (vel

205