Rodzina zastępcza może zrezygnować z przysługującej pomocy pieniężnej. Pomoc ta może również zostać zamieniona na świadczenia niepieniężne, jeżeli będzie marnotrawiona lub wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem.
pomoc na usamodzielnienie i kontynuowanie nauki
Do wychowanków rodzin zastępczych oraz innych osób objętych programem usamodzielniania skierowane jest następne świadczenie pieniężne - pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki. Pomoc ta adresowana jest do osób, które osiągnęły pełnoletność w rodzinie zastępczej, oraz do innych osób pełnoletnich opuszczających różne placówki pomocy społecznej i inne instytucje, takie jak: placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schroniska dla nieletnich, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki wychowawcze i młodzieżowe całodobowe ośrodki socjoterapii (art. 88 ust. 1). Celem tej pomocy jest usamodzielnienie życiowe jej beneficjentów i ich integracja ze środowiskiem. Przyznanie pomocy wymaga spełnienia określonych warunków. Po pierwsze, osoba usamodzielniana musi zobowiązać się do realizacji indywidualnego programu opracowanego wspólnie z opiekunem i zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Po drugie, pomoc należy się osobie usamodzielnianej, która została skierowana do rodziny zastępczej, placówki opiekuńczo-wychowawczej (na pobyt całodobowy), domu pomocy społecznej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego lub młodzieżowego ośrodka socjoterapii na podstawie orzeczenia sądu. Ponadto pomoc pieniężna na usamodzielnienie lub na kontynuowanie nauki przysługuje osobie, która co najmniej rok przebywała w określonej placówce socjalnej (art. 88 ust. 3). Wreszcie osoby opuszczające domy pomocy społecznej, specjalne ośrodki wychowawcze lub specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze otrzymują omawiane świadczenia, jeśli są zdolne do samodzielnej egzystencji. Jest to uzasadnione ze względu na samą ideę tego świadczenia, które ma pomóc rozpocząć nowe, samodzielne życie.
Wysokość pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz wartość pomocy rzeczowej na zagospodarowanie ustala się od kwoty podstawy. Pomoc pieniężna na kontynuowanie nauki pobierana jest do czasu ukończenia edukacji (w gimnazjum, szkole ponadpodstawowej, ponad-gimnazjalnej i w szkole wyższej), nie dłużej jednak niż do osiągnięcia przez beneficjenta dwudziestego piątego roku życia. Warto dodać, że świadczenie to przysługuje również osobie pełnoletniej, która nie opuściła całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej mimo osiągnięcia pełnoletności i kontynuuje naukę. Miesięczna wysokość omawianego świadczenia odpowiada 30% kwoty podstawowej. Obok powyższych okoliczności uzasadniających przyznanie pomocy ustawa określa wymagania dotyczące dochodu. I tak pomoc pieniężna na usamodzielnienie i na kontynuowanie nauki przysługuje osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza 200% kwoty kryterium dochodowego na osobę samotnie gospodarującą, oraz osobie usamodzielnia-
169