Obraz6

niedostosowanego społecznie. Rodzina zastępcza powinna zapewnić dziecku: odpowiednie warunki bytowe, możliwości rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, możliwości zaspokajania indywidualnych potrzeb, możliwość właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań oraz odpowiednie warunki do wypoczynku i organizacji czasu wolnego. Należy podkreślić, że prawne więzi dziecka z rodziną zastępczą są słabe. Rodzina ta, jak wskazuje jej nazwa, zastępuje tylko rodziców, nie zmienia to jednak sytuacji rodzinno-prawnej dziecka. Rodzina zastępcza pełni jedynie funkcję opiekuna dla umieszczonego w niej dziecka i nie może sprawować nad nim władzy rodzicielskiej¹⁵.

umieszczenie w rodzinie zastępczej

Dziecko może zostać umieszczone w rodzinie zastępczej przede wszystkim z powodu ograniczenia, zawieszenia lub pozbawienia rodziców władzy rodzicielskiej albo w razie osierocenia dziecka. Ponadto o umieszczeniu w rodzinie zastępczej sąd może zarządzić w każdej sytuacji zagrożenia dobra dziecka (art. 109 § 2 pkt 5 k.r.o.). Umieszczenie w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu, a w przypadku pilnej konieczności - za zgodą rodziców dziecka - na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej między rodziną zastępczą a właściwym starostą. O zawartej umowie starosta zawiadamia sąd, który wydaje orzeczenie o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej, które z dniem uprawomocnienia zastępuje umowę. Pełnienie funkcji rodziny zastępczej ustaje z mocy prawa z dniem osiągnięcia przez dziecko pełnoletności. Pobyt dziecka w rodzinie może być przedłużony do czasu ukończenia szkoły, w której naukę rozpoczęto przed osiągnięciem pełnoletności. Niemniej długi pobyt w rodzinie zastępczej powinien mieć miejsce w sytuacjach wyjątkowych. Mimo że rodzina zastępcza ma stworzyć warunki rozwoju zbliżone do wychowania w rodzinie naturalnej, jest ona jedynie tymczasową formą opieki. Przejściowy pobyt w tej rodzinie ma służyć odbudowie stabilności rodziny naturalnej¹⁶.

wymagania wobec kandydatów na rodzinę zastępczą

Ustawa o pomocy społecznej przewiduje szczegółowe warunki, jakie musi spełniać osoba lub małżeństwo ubiegające się o status rodziny zastępczej. Zgodnie z art. 73 ust. 1 osoby te muszą:

-    dać rękojmię należytego wykonywania zadań rodziny zastępczej,

-    mieć stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

-    korzystać z pełni praw cywilnych i obywatelskich,

-    posiadać nieograniczoną władzę rodzicielską,

-    wywiązywać się z obowiązku łożenia na utrzymanie osoby najbliższej lub innej osoby, jeżeli ciąży na nich taki obowiązek,

-    wykazać odpowiedni stan zdrowia stwierdzony orzeczeniem lekarskim,

-    posiadać odpowiednie warunki mieszkaniowe oraz stałe źródło utrzymania,

-    uzyskać pozytywną opinię ośrodka pomocy społecznej.

¹⁵ M. Andrzejewski, Prawna ochrona rodziny, Warszawa 1999, s. 90.

“ T. Smyczyński, Ochrona praw dziecka (w:) Prawa czlmuieka. Model prawny, red. R. Wieruszewski, Wrodaw-Warszawa-Kraków 1991, s. 124.

173