Obraz5

5.    W jaki sposób powstała koniugacja -m, -szl

6.    Utwórz formy 1. i 2. os. ł.p. czasu teraźniejszego podanych czasowników, zrekonstruuj ich postać prasłowiańską i ustal, do jakiej dawnej koniugacji należał każdy z nich:

gnieść, grać, kończyć, kuć, pchnąć, pleść, sadzić, siedzieć, ścisnąć, śpiewać, wiedzieć, wieźć

Wzór:

radzić - radzę, radzisz, ps. *radjQ, *radiśb, koniugacja-/-

7.    Od podanych czasowników utwórz: a) 1. i 2. osobę l.p. czasu teraźniejszego, b) ustal dzisiejszą koniugację, c) objaśnij oboczności tematyczne, 4) zrekonstruuj te formy, e) ustal koniugację prasłowiańską:

brać, chodzić, głosić, gnieść, grodzić, jeździć, kłaść, móc, musieć, nosić, piec, płacić, prosić, psocić, puścić, słodzić, wieźć, wozić, zalewać

Wzór:

wodzić - wodzę, wodzisz, koniugacja-ę, -isz; obocznośćdz : dź spowodowana rozwojem d +j : d + przednia (i); ps.*vodję_y *vodiśb, ps. koniugacja-/-.

8.    Ustal formy fleksyjne wyróżnionych czasowników i odpowiedz:

a)    Do których koniugacji należały pierwotnie wyróżnione czasowniki?

b)    Jakie się w nich dokonały zmiany?

c)    Jak brzmią te formy dzisiaj?

d)    Do których koniugacji należą obecnie?:

Znają, eżem wziął. Wzrost całego człowieka wiele dawa o nim znać. Wzrost wysoki... dawa znać człowieka... który sam rad kłama, a drugim nie rychło wierzy. Od oblicza twego uciekę. Włosy rostą. Cztę w jednych księgach o niem. Jakoć się czcie w je świętem żywocie. Sam sobie wspomienie. Oczu podnieść nie śmieje. Wylewają modlitwę moję i zamęt mojpowiadają. Kolana zgibają i ręce składają. Przybieżeli do Betlejem pasterze. Złomi gospodzin cedry.

9.    Z Tekstu nr 23 wypisz wszystkie czasowniki, ustal ich formę fleksyjną (osobę, liczbę, czas), utwórz formy bezokolicznika oraz 1. i 2. os. l.p. czasu teraźniejszego polskie i prasłowiańskie, ustal współczesną i dawną koniugacj ę.

187