Obraz 2

słowiańską próbowano onryer

;>P- nodlitZ TZ%a i    »'Shp^{h k}**k» I o walKa- .

^{Lgo 0} sŁsns.f '*^£5*    ;i^ian” ^ *"**» u*** ^. .

^m,re,C2ne w menv.J, '    ^,s% ¹    teksty i skupiającej pewne /.wyczaję związane ze

'    "    ' I ^e/0^. , _{v m},v.shc'. niby ludowy almanach, napisany i wy-

^{1 są} . : _c„_m0 zniekształcenie stojącej obok w tytule laciń-

‘ zakrawa na zabawę

•    • i.

Kalendarze liturgiczne w pierwszych w Polsce XI w. są dostępne w edycjach Kodeksu Slajdy-^ZnanM Gertrudy■; ten ostatni zawiera także część prognostyczną ' ' Pierwszą książką wydrukowaną w Polsce by} kulcn I 1474. Wyprodukował go przybyły do Krakowa wędrownej* nik, Kasper z Bawarii. Z drukarni krakowskich pochodzą „_a-zachowane kalendarze, np. Judicium magisin Nicolai de Toi^ Adannum [1510] (Józef Haller 1509) I mysły Akademii

^tamtęjszę_]

₀7.oga^{ch p}

^alok 15⁴⁴- ^{Samo /,,,v}"

_RmJle ludicium (Kalendarz wicjsm,, ......

■‘^u’^{1 n}    ■ - Mruku, gdyż w ygląda na przekręcenie nazwy w

•    ^nnao 1 z I (el - i), ale kórz

lud i.

łM«V

frj nazwy*¹""-

Lulatkien druku, gdyż wy_B,^

Juoiialcgo pomylenia drukowanego

jtetazenia z łacińskim określeniem za.....

Zbiór przechował cenny ho niezwykle u nas rzaaKi _______

lackiej i obrzędowej działalności bractw. Zestaw tekstów, ich treść , obsada scenariusza w skazuje na parafialne bractwo jako środowisko twórcze, pielęgnujące pewną tradycję w sposób uregulowany; obcujemy charakterystyczne dla bractw delegowanie obowiązków mi członkom na modłę urzędu dworskiego: „podmistrzek dnia rego". Scenariusz zawiera m.in. tekst kolędy do Gospodarza

podyni (Hernas 1954).

V\ drukowanych almanachach popularnych przeznaczonych m rynek, zdarzają się w części informacyjnej dzieje i opisy miast.

takich opisów opatrzony jest sowizdrzalskim zapewnieniem.

* - widziało. Choć też *"^v'he zełgało".

trochę

.wości najleP'

nawału, obchodzonego

klecha z szablicą. kantor z ..

......i / Drawidłem, sama [żona] z no-

^u rozmaitych się

kowal też z miotem przypadnie, potym    _ _praWiu.v...,

bindasem, karczmarz z dziubasem, swtcc [s    chorób rozmai

będzie mbulańo magna (wielka młocka], **«

sidłem, i tak namnoży

mógł

ku-

319

dostarczały tekstów, danych astronomicznych, a w każdym nuż, rygodności niezbędnej w sprawach czasu, który tak niedawno jk^ I był odmierzany tylko modlitwami Kościoła.

Użytkownicy kalendarzy przeznaczonych do użytku m. watnego często zapełniali wolne miejsca osobistymi notatkami, z których możemy się dowiedzieć, do czego kalendarze były w dotn. potrzebne. Były legitymacją uczestnictwa we wspólnotowym czasie Wyrażały aspirację do świadomego udziału w historii i przygotowania się do przyszłości. Stąd kalendarze rozbudowywano w almanach), dodając wiadomości geograficzne, historyczne, praktyczne wskazfo- | ki (zabiegi rolnicze, przeliczanie walut), rady medyczne (upuszczanie krwi), horoskopy i przewidywania przyszłych zdarzeń, zarówno politycznych. jak i pogodowych. Podawano te prognozy (astrologiczne minucje) w sosie astronomicznych obserwacji, ale że nieraz zamieszczano naw'et prognozy na każdy dzień przyszłego roku, wróżbiarstwo takie nie mogło być długo traktowane poważnie.

Dziś — piszą będzie pogoda / Aż wnet przez rynsztoki woda

Bieży do futryny pędem / Przełom sie /brzydził tym błędem.

Chciałem to pokazać tobie / Ku twojej większej ozdobie,

Że ci. którzy o tym piszą / W swym zdaniu się tak kołyszą.

Jak od wiatru słaba trzcina.

(Kalendarz wieczny 10-16)

Zaczęto gatunek parodiować i tak kalendarze przekształci') ^S|C w almanachy frantowskie - minucje sowizdrzalskie, z formy kalendarza.

wskutek ale korzysta ze

pewnyro^c

srtodrego i Gos

Jeden z takich opiso» *._r~

że są prawdziwe: „Moje to oko ^widz,"';’'Jć'_Szczegó!owosc, ... . Widać nie aż tak bardzo, skoro na pod .    , _{tora w} pilżnie.

szego opisu Antonów (1938, s. 152) z    _re,_acja _z kar-

^Równie autcntyczn.e wygląda^ opsy^    _wojnę:

- ->ćnic"l. ¹

jakieś °^{Zna S}*^{<r zreszl}4 zgodzie z podejrzeniem, ze mogło to hyc Wspó, ^P:^/e(,Sfa'^{Vienlc m}'ę^soP^us^nc: „Osoby występują tu albo ze s.    ^lca*ru, albo z jakiegoś widowiska” (Antonów 1958,

autorot - ^Jct,nuk P^ani«ętać, że Pilzno mogło być lepiej znane się ^ ² Przyczyn czysto zawodowych, tam bowiem „gromadził ^CL/lls °dpustów koczowniczy żywioł lirników, frantów