Obraz (112)

być spostrzegane w ruchu nawet wtedy, gdy badany powie jedynie: Ludzie. Oczywiście tylko wtedy, jeśli badany widzi ludzi w całej ciemnej plamie, wraz z nogami, bo wtedy rysunek sugeruje pochylenie postaci.

Niektórzy psychologowie sygnują też bez sprawdzania ruch ludzki (M), jeśli badany spostrzega ludzi w tabl. 1 i II, jednak lepiej jest sprawdzić, czy badany widzi tych ludzi w ruchu, zdarza się bowiem, że choć mówi o ludziach, to nie można z niego wydobyć śladu wyobrażonego ruchu. Należy więc zawsze sprawdzać wszystkie M po skończeniu badania. Badany musi nie tylko widzieć człowieka, ale widzieć go w ruchu i przeżywać ten ruch, aby wypowiedź zasygnować jako M.

Rorschach dla ułatwienia sygnowania M daje taką wskazówkę: jeśli badany, omawiając widziany ruch, zaznacza zmianę położenia jakiejś części ciała w stosunku do innych, czyli odchylenia od normalnego położenia, to uznajemy to za ruch. Na tabl. VII np. górne części (1/3 lub 2/3) są nieraz wyjaśniane jako: Dwie kłócące się kobier. Dlaczego? Bo mają szyje wyciągnięte ku sobie, a przez to i głowy, albo: Mają usta otivarte.

Piotrowski mówi, że na podstawie praktyki można oznaczać sygnaturą M wszystkie wypowiedzi, które wyraźnie mówią, że ktoś robi coś, rusza się, zużywa siłę, aby czegoś dokonać lub coś przezwyciężyć.

Interpretacja wypowiedzi M

Według Rorschacha M wskazują na twórczą wyobraźnię, na skłonność do refleksji, na aktywność wewnętrzną, którą przeciwstawia się aktywności zewnętrznej, wyrażanej wypowiedziami C.

Piotrowski cokolwiek inaczej interpretuje M. Według niego wypowiedzi te mówią również o twórczości i bogatej wyobraźni. Nie ograniczają się do wyrażania tylko aktywności wewnętrznej, bo mówią o głębokich, najbardziej indywidualnych tendencjach badanego, które odbijają się na jego aktywności zewnętrznej, na jego stosunkach z ludźmi. Ujawniają one te cele życiowe, które badany, świadomie czy nieświadomie, wyznaczył sobie w dzieciństwie, a - używając terminologii Adlera - wyrażają jego styl życia.

M wskazują więc na to, czy badany dąży do przewodzenia, czy raczej do podporządkowania się, czy lubi imponować, popisywać się swoją odwagą, swoimi zdolnościami, czy raczej szuka oparcia na jednostkach silniejszych od siebie fizycznie lub psychicznie, czy dąży do kontaktów z otoczeniem, bo są one dla niego pobudzające, czy też unika ich, bo go denerwują. Czy jest aktywny, czy bierny, czy jest współdziałający czy agresywny itp.

42

WYPOWIEDZI DETERMINOWANE RUCHEM