sto przebiegające ze znacznym wzrostem temperatury (uszkodzenie ośrodka ter-moregulacji), poza ryzykiem uszkodzenia ciała powoduje znaczne straty energetyczne prowadzące do dużej utraty ciężaru ciała, a nawet wyniszczenia. Obecnie dzięki wielu środkom powodującym zahamowanie nadmiernej reakcji chorego udaje się tę fazę choroby znacznie złagodzić. Klasycznym lekiem jest wymyślona w latach 60. ubiegłego wieku tzw. mieszanka lityczna, składająca się z dolar-ganu (łagodzi bodźce bólowe) oraz fenaktilu i diferganu (działają uspokajająco -sedatywnie).
Przez wiele lat w postępowaniu z chorym z urazowym uszkodzeniem mózgu panowała zasada powstrzymywania się od podawania leków przeciwbólowych i sedatywnych jako przytłumiających świadomość pacjenta, gdyż ocena tej świadomości i jej zmian była jedynym źródłem informacji o stanie ośrodkowego układu nerwowego. Dziś możemy i musimy ufać wykonywanym badaniom obrazowym. Pozwala to na wcześniejsze wkraczanie z lekami przeciwbólowymi i uspokajającymi. Jeśli chory ze względu na znaczne pobudzenie wymaga przyjmowania dużej ilości takich leków albo jest pod wpływem alkoholu, powinien być monitorowany zwłaszcza w zakresie wydolności oddechowej.
U chorych pourazowych często trzeba stosować czynności zapewniające właściwe oddychanie, jak również skuteczną profilaktykę odleżyn.
Wa, nviu elementem terapii chorego po urazie głowy jest współpraca z rodzina ' Imicr." lej In i, leli wa/m\ że chorzy z urazowym uszkodzeniem mózgu v. vm.ie:11a • -z dlugoii walej opieki w domu. Są trudnymi pacjentami ze - ; •! *. ■ 111 1.1 .-.d iui z, hm pani iv- i > di a/.liwo.ść. Niezbędne jest udzielanie rodzinie wsjuiti et |• \ • Im ,'iiej-n w iyt li (rudnych dla niej chwilach. Nauczenie podstawo-wyi li • / y u u i i‘.t i pielęgnacyjnych może uchronić chorego przed różnymi powi-I lamami i na przykład ze strony układu moczowego, jeśli ma założony cewnik do IV lin /a) Zachęcanie rodziny do współpracy w opiece nad pacjentem ma wiele pozytywnych elementów i nie jest to próba „zdjęcia” części obowiązków pełnionych przez personel pielęgniarski. Przede wszystkim bliski kontakt ze znanymi sobie i pozytywnie nastawionymi emocjonalnie osobami powinien wpływać harmonizująco na psychikę chorego, zwłaszcza jeśli świadomość jest jeszcze zaburzona po urazie.
W dzisiejszych czasach, gdy diagnostyka ośrodkowego układu nerwowego stoi na wysokim poziomie i jest w miarę powszechnie dostępna, rozpoznanie guza mózgu stawia się wcześniej i chorzy przyjmowani na oddziały rzadko są w ciężkim stanie z przerażającym bogactwem objawów neurologicznych. Uciskowe zaburzenia w jamie czaszki mogą być też przez pewien czas kompensowane przez leki przeciwobrzękowe. Nieprzytomny chory z guzem śródczaszkowym na oddziale to rzadkość, co nie znaczy, że nic zdarza się w ogóle.
Potencjalnym zagrożeniem u chorego z guzem mózgu jest wystąpienie napadu padaczkowego. Może on pojawić się w każdej chwili także u chorych przyjmujących' leki przećiwpadaczkowe. Stosunkowo często taki napad zaburza niepewną równowagę ciśnień śródczaszkowych w jamie czaszki i stan chorego pogarsza się, zmuszając do pilnego przyspieszenia terminu operacji.
Niepewna równowaga kompensacji nadciśnienia w jamie czaszki ujawniała się kiedyś podczas niezamierzonego zwiększenia objętości płynów w ustroju. Otóż podawanie wlewu doodbytniczego przed operacją celem wypróżnienia, zwłaszcza u chorych z guzami tylnej jamy czaszki (mała przestrzeń, łatwa dc-kompensacja), prowadziło do pogorszenia się ich stanu na skutek zwiększenia objętości również zawartości jamy czaszki. Biorąc pod uwagę wszystkie niedogodności związane z brakiem wypróżnienia, wlew doodbytniczy u chorego z. guzem mózgu nie jest z tego powodu zalecany.
Pielęgnowanie chorego po zabiegu operacyjnym usunięcia guza mózgu jest uzależnione od jego stanu. Na ogół zespół pielęgniarski pracujący na neurochirurgii otrzymuje chorego z bloku operacyjnego wybudzonego, z usuniętą rurą intubacyjną, jeszcze sennego. Zdarza się, rzadziej, że chory jest przekazywany