p3260273

FNurreboe ssą i\Vvmiic/ dwa r\xt/i»jc pęsc-irl - uiękvja. <k><*5 s/iyw na. do chwytania *tu/wh imoKldu o tu anlcj okr> w ic ciała (np. ^ K'i>^/>vh chr/4\/c/y. pn>\tovkr/ydłych) a nmkjsn.    do ujmowania małych,

clrhl ■fiyi h owad<5w ora/ układania podczas prcfciiowama ich c/ulkdw i nóg. Na ogół stcwajc pętelki o nKwtr/o«iych końcach. Do-c «xiatc miękkie pętelki można wykonad JBe łpręcyiy zegarowej.

Do preparowania bardzo małych okazów niezbędny jc^i tak/c niewielki włmiany pędzelek Jo go włosy po zwilżeniu sklejają się twors^c na końcu rod/iy ostrza, za pomocą khsrego molna nsrpco&towad czułki i nogi nawet nąjmnicjszych owadów.

Nie spaw^b się obej<d bez tacek pfcpara-c\jn>vh. Na i lepiej zrobić je ze styropianu lob sztywnej pianki z tworzywa sztucznego. grubości I —2 cm. Styropian i uźywaiiy takie do tego celu torflt nalepy okleić białym papierem, aby się nic kruszyły.

Do preparowania skrzydeł motyli, wazek. niektórych sicciarrk lub prostoskrzy-dl>vh potrzebne jest rozpinadlo. Składa się ooo z dwóch Jeszczulck /. miękkiego drewna lezących w jednej płaszczyźnie lub lekki* nachylon>ch ku sobie. Między nimi biegnie rowek o dnie wyłożonym styropianem. pianką lub torf!tem. Szerokość rowka jest stała lub regulowana za pomocą pokrętła kv>. piruJła mają rozmaitą długość i szerokość. w zależności od rodzaju preparo-wan\vh materiałów’. Rozpinadlo może być również pomocne prasy układaniu nóg i czułków.

Na szpilki entomologiczne nabija się większe owady. Nie są to. rzecz jasna, zwykle szpilki krawieckie, ale specjalnie wy-twarzaoe do lego celu szpilki z nierdzewnej sttfi lub stopu. Mają znormalizowaną dłu-gołć. grubość natomiast różną, określaną numeracją. N^częściej używa się szpilek giubodci O. f i 2, rzadziej cieńszych CQO, OOO l lab grubuych <3. 4 itp.J. Szpilki ento-■aoSopczae są produkowane przez specjałi-stycznc wytwórnie. Do Polski sprowadza saę zwykle "szpilki emomołogiczne wyfwa-oone w Aaasorir.

Na różnego kształtu i w ielkości kartoniki

z mocnego białego kartonu nakleja się _nic. wielkie owady. Zwykle kartoniki są pro*u>. kąlnc z ostrymi lub zaokrąglonymi rogarni ale mogą być także zaostrzone z jednego końca w szpic albo trójkątne, a nawet perforowane.

Do klejenia należy używać dobrego kleju. najlepiej rozpuszczalnego w wodzie aby w razie potrzeby można było owada od-klcić. Można test stosować inne kleje, jeiii ma się do nieb odpowiedni rozpuszczalnik. Biały klej. tzw. biurowy, służący do klejenia papieru, nie nadaje się do celów entomologicznych .

Bardzo przydatny, a dla początkujących kolekcjonerów wręcz niezbędny jest wzorzec wysokości, dzięki któremu można bez trudu umieszczać w odpowiednim miejscu, a więc zawsze w takiej samej odległości od podłoża, zarówno owady nabite na szpilki, jak i nuklejone na kartoniki. Wzorzec ten co po prostu deseczka, nu której znajdują się swego rodzaju schodki z wywierconymi pionowo otworami głębokości 10. 21 i 25 mm. Nabijając na szpilki okazy należy natychmiast umieszczać je na odpowiedniej wysokości, ponieważ szybko wysychają I wkrótce nic można już ich przesuwać. Szpilkę wkłada się łebkiem w dół do otworu głębokości lO mm. a następnie przesuwa pęsetą nabitego na nią owada tak długo, aż dotknie grzbietem do powierzchni deseczki. Właściwą odległość mierzy ślę bowiem od łebka szpilki do grzbietu preparowanego okazu, nigdy odwrotnie, jako żc owady mają rozmaitą grubość ciuła. W przypadku okazów naklejonych na kartoniki właściwą wysokość odmierza się natomiast od ostrza szpilki. Kartonik powinien znajdować się na wysokości 25 mm. a pierwsza z etykietek na wysokości 21 mm. Przestrzeganie podanych tvi parametrów ma podwójne znaczenie: po pierwsze kolekcja wygląda jednolicie. a po drugie można bez kłopotów wymieniać okazy z innymi zbieraczami.

Dobra, silna lupa na statywie lub binoku-lar nie tylko ułatwiają i przyspieszają pracę, ale także oszczędzają oczy. Każdy kolekcjoner poważnie traktujący swoje hobby powinien sprawić sobie również przynaj-

mniej szkolny mikroskop, który zarówno przyda mu ałę przy preparowaniu. jak i umożliwi dostrzeżenie wielu interesują* cych szczegółów budowy owadów* tych, których nie sposób dostrzec gołym okiem.

Większe owady z reguły nabija się rui %/pilki. mniejsze zaś nakleja na kartoniki. Nie ma jednak ogólnie obowiązującej zasady, do jakiej wielkości należy owady naklejać, a od jakiej nabijać na szpilki. Zależy to w pewnej mierze od upodobali i zdolności manualnych zbieracza. Niektórzy wolą i potrafią nabijać na szpilki nawet stosunkowo małe owady.

Owadowi przebija się szpilką tułów. Chrząszczom - przednią część prawej pokrywy, pluskwiakom różnoskrzydłym prawą stronę tarczki, innym owadom, jak np. ważkom, muchówkom, motylom i błon-kówkom - środek tułowia, karaczanom zaś środek tarczy. Natychmiast po nabiciu na szpilkę ustawiamy preparowany okaz na odpowiedniej wysokości. Jest to jednak dopiero początek preparowania. Teraz należy odpowiednio ułożyć nogi, czulki i skrzydła. co u różnych owadów robi się różnie. W przypadku chrząszczy i pluskwiaków różnoskrzydlych jest to stosunkowo proste. Szpilkę z nabitym owadem należy wbić w płytkę styropianową grubości Ł5 cm. po czym ułożyć nogi owada pod jego ciałem, aby się później nie odłamały: poza tym tak spreparowany okaz nic zajmuje zbyt dużo miejsca w kolekcji. Czulki układa się zwykle wzdłuż ciała, skierowane ku tyłowi, a do przodu tylko wówczas, gdy są bardzo krótkie. Nogi i czulki muszą być ułożone w odpowiedniej pozycji zanim wyschną i staną się twarde i kruche.

Znacznie trudniej preparuje się owady, którym trzeba również ułożyć skrzydła, np. motyle, ważki, sieciarki. prostoskrzydłe. Należy je preparować na rozpinadlc. Ciało owada (np. motyla) umieszcza się w rowku i podpiera zwitkiem waty. aby je unieruchomić. Skrzydła rozpościera się na powierzchni deszczułek i przykrywa z wierzchu odpowiednio szerokimi i mocnymi paskami celofanu lub folii plastykowej. Rozpościerając skrzydła można sobie pomóc igłą pre-paracyjną, ale uważnie i delikatnie, najlepiej pociągając za mocniejsze żyłki, aby nie uszkodzić skrzydeł i nic zetrzeć z nich łusek lub włosków. *fy1ny brzeg przednich skrzydeł powinien tworzyć z ciałem kąt prosty. Utrzymujemy skrzydła w odpowiedniej pozycji, dopóki nic wyschną, otoczy w */y je wbitymi w rozpinadlo szpilkami. Początkowo lepiej na jednej dcszczułcc rozpinać tylko jednego owada, n dopiero po osiągnięciu odpowiedniej wprawy można próbować preparować na tym samym rozpinadlc kilka okazów, ułożonych jeden za drugim. Motylom, ważkom i przedstawicielom niektórych innych rzędów układa się skrzydło symetrycznie. Prostoskrzydłym wystarczy rozpostrzeć skrzydła tylko po jednej stronie ciała, a z drugiego boku pozostawić złożone. Nic ma przy tym większego znaczenia, czy rozłoży się skrzydła z prawej, czy z lewej strony ciała. Rozpostarcie skrzydeł przynajmniej z jednego boku jest jednak konieczne, aby można było dostrzec cechy taksonomiczne niezbędne do oznaczania gatunku, przede wszystkim zaś ubarwienie, charakterystyczne zwłaszcza dla pro-stoskrzydłych krótkoczulkowych.

Niektórym owadom, zwłaszcza grubym, należy przed właściwym spreparowaniem usunąć przewód pokarmowy i wypełnić odwłok zwitkiem waty, nasączonym uprzednio środkiem konserwującym. Odnosi się to przede wszystkim do masywnie zbudowanych, krępych motyli, takich jak zawi-sakowale, część sówkowatych czy pawico-watę. niektórych chrząszczy (majkowatych) prostoskrzydłych, ważek itp.

Prócz dużych owadów nabija się niekiedy na szpilki także bardzo małe motyle, muchówki lub błonkówld. Pokrywający ich ciało oskórek jest jednak tak twardy, a same okazy są tak małe, że nie można użyć zwykłych szpilek. Zamiast nich stosuje się więc bardzo cienkie i stosunkowo krótkie szpileczki bez główek, zwane minucjami. Mi-nucję z nabitym na nią owadem wbija się w mały kawałek rdzenia z gałązki czarnego bzu lub w kanonik, a ten z kolei nabija na zwykłą szpilkę entomologiczną.

Jak już wspomniano, większość małych

$1