P4100003

Ksenoblotyk substancja chemiczna nicbędąca naturalnym składnikiem organizmu, który jest na nią narażony.

Trucizna substancja, która po wchłonięciu do organizmu lub wytworzona w organizmie powoduje zaburzenia jego funkcji do śmierci włącznie.

Toksyna Imci/nn produkowana przez żywy organizm, np. bakterię, grzyb, roślinę lub zwierzę.

Nie każdy ksenobiotyk jest trucizną.

Nie każda trucizna jest ksenobiotykiem.

Toksykokinctyka dział toksykologii opisujący losy ksenobiotyków w ustroju.

Przemiany ksenobiotyków w ustroju

■ Jakościowe - przemiany metaboliczne cząsteczki ksenobiolyku, biotransformacja.

• Ilościowe - wchłanianie (absorpcja), rozmieszczenie w ustroju (dystrybucja), wydalanie (eliminacja).

Wchłanianie ksenobiotyków

• .    istotą procesu jest dotarcie ksenobiotyku do naczyń krwionośnych

■    przez skórę

■    przez układ oddechowy

■    pracz układ pokarmowy

Wchłanianie przez skórę

A.    Transport transepidcrmalny

■    przez naskórek i wszystkie warstwy skóry właściwej

■    substancje lipolllnc

■    niektóre gazy (amoniak, cyjanowodór, siarkowodór) i pary * niektóre substancje mogą czasowo kumulować się w skórze

B.    Transport translólikulaniy

■    przez gruczoły skóry (łojowe, potowe) i przez mieszki włosowe

■    substancje hydrofilnc

■    głównie elektrolity i metale ciężkie

Czynniki zwiększające wchłanianie ksenobiotyków przez skórę

■    uszkodzenie skóry

■    zwiększona wilgotność

■    zwiększona temperatura

■    przekrwienie

■    rozpuszczalniki organiczne

■    detergenty

■    wiek

W skórze mogą też częściowo zachodzić procesy metaboliczne ksenobiotyków.

Wchłanianie przez układ oddechowy gazy, pary i aerozole (pyły, dymy, mgły)

Aerozole - wchłanianie zależy od wielkości cząsteczek:

■    duże - usuwane pracz układ śluzowo-inigawkowy dróg oddechowych

■    mniejsze ~ mogą być fagocylowanc, wchłaniane do układu chłonnego i zatrzymywane w węzłach chłonnych

■    najmniejsze - rozpuszczają się w surfaktancic pęcherzyków płucnych i są wchłanianie do krwiobiegu

Cząsteczki uszkadzające makrofagi mogą wywoływać rozpad tych komórek z uwolnieniem enzymów lizosomalnyeh, powodujących zniszczenie miąższu płucnego

Gazy i pary - wchłanianie na zasadzie dyfuzji biernej, czyli zgodnie z gradientem ciśnień parcjalnych ksenobiotyku w powietrzu pęcherzykowym i we krwi kapilar oplatających pęcherzyk płucny

■    Ppmkira > Pkrwi * wchłanianie

■    P|)ii>vicnyj) §f l\rwi= równowaga, retencja ksenobiotyku w płucach * Ppnttjciria ^ Pkrwi⁼ wydalanie

Substancje hydroli Inę wchłaniają się w drogach oddechowych Substancje tipolilne wchłaniają się w pęcherzykach płucnych