pdr8

WŁAŚCIWOŚCI PIERWIASTKÓW CHEMICZUOl

pomijamy, gdyż jest pierwiastkiem promieniotwórczym, nie ma trwałych izotioM i występuje w przyrodzie w znikomych ilościach).

Wśród związków chemicznych, które sód i potas mogą tworzyć z tlenem, zr_ zaJ się ich tlenki. Tlenek sodu Na20 i tlenek potasu K₂0 są białymi ciałami stałymi -jfll charakter zasadowy. W reakcji z wodą związki te tworzą wodorotlenki metali:

Na₂0 + H₂0-> 2 NaOH

wodorotlenek sodu

k₂o + h₂o

2 NaCl

chlorek sodu

wodorotlenek potasu

I Sód i potas reagują z niemetalami:

2K+ S

—»k₂s

siarczek potasu

t. Ryc. 34.2. Pastylki NaOH bezpośrednio po wyjęciu ze stoika (a) i po kilku minutach (b)

Wodorotlenek sodu i wodorotlenek potas, białe ciała stałe. Pastylki NaOH i KOH pozdjj wionę na powietrzu rozpływają się, gdyż zwia: są substancjami higroskopijnymi - pochła parę wodną (wilgoć) z otoczenia. Łatwo roz czają się w wodzie z wydzieleniem energii na - -sób ciepła, tworząc roztwory zwane zasadami, S żonę zasady mają właściwości żrące. Niszczą materiały pochodzenia organicznego (np.: skoq| włosy, tkaniny, papier) oraz szkło. Nazwa zw\; jowa wodorotlenku sodu to soda żrąca, a wocsłj tlenku potasu - potaż żrący.

2 Na + Cl₂ ■

I

Jakie jest zastosowanie sodu i potasu?

■    Sód i potas ze względu na niską temperaturę topnienia i dobre przewodzenie są stosowane jako chłodziwo w niektórych typach reaktorów jądrowych.

■    Sód bardzo łatwo reaguje z wodą, dzięki czemu jest skutecznym środkiem susz.i-'’-. rozpuszczalniki organiczne.

■    Sód jest stosowany też w technice oświetleniowej - uliczne lampy sodowe dają .:a*j rakterystyczne żółte światło.

Duża aktywność chemiczna sodu i potasu ogranicza ich zastosowanie. O wiele »i

sze znaczenie praktyczne mają ich związki chemiczne, np.:

■    chlorek sodu NaCl - naturalny środek konserwujący oraz jeden z najważniejs surowców stosowanych w przemyśle chemicznym;

■    fluorek sodu NaF - składnik past do zębów zapobiegający próchnicy;

■    tiosiarczan sodu Na₂S₂0₂ - utrwalacz w fotografii analogowej;

■    selenian(IV) sodu Na₂Se03 - składnik preparatów owadobójczych;

■    glutaminian sodu - dodatek do żywności jako „wzmacniacz” smaku i zapachu:

■    azotan(V) potasu KNO3 - składnik nawozów azotowych, konserwant żvwr głównie mięsa, w pirotechnice stosowany jako utleniacz.