ped (24)

---

wypalenia zawodowego:

'Jzjant

' dominujące poczucie zmęczenia,

_/ - zaniedbywanie aktywności fizycznej, -zakłócenia snu,

-    utrata wagi i zaburzenia apetytu,

-    obniżenia potrzeb seksualnych,

-    nadużywanie alkoholu, leków, palenie tytoniu,

• częste choroby bez rozpoznawalnych przyczyn.

b)    emocjonalne i behawioralne

•    trudności w relaksowaniu się,

-    utrzymujące się poczucie znużenia,

-    obniżony nastrój,

-    stała obecność negatywnych postaw i myśli,

-    długotrwałe resentymerny lub urazy wobec innych ludzi,

-    regularnie występujące poczucie osamotnienia lub izolacji,

-    nawracające leki,

-    poczucie pustki i brak celów.

c)    rodzi noc 1 społeczne

•    obniżenie zainteresowania członkami rodziny,

-    Iatwiqsze wpadanie w irytacje lub złość na członków rodziny,

-    spędzanie większej ilości czasu poza domem,

-    opór przed wspólnym wypoczynkiem,

•    nadmienię oglądanie telewizji jako sposób ucieczki od problemów.

d)    związane z pracą

-    utrata zapału,

-    poczucie Ze wciąż brakuje na coś czasu,

-    obawy i opór przed codziennym wyjściem do pracy,

-    rosnące poczucie niekompetencji,

■^ara^^cifniSaabwóTeae^zpracyj •

•    utrzymująca się złość i pielęgnowanie urazów do przełożonych, kolegów i współpracowników,

-    potrzeba częstego patrzenia na zegarek,

-    trudności w wyrażaniu opinii,

-    schematyczne traktowanie swoich podopiecznych,

-    niezdolność do podejmowania decyzji.

UfSymptomy wypalenia zawodowego wg Masłach.

Zespól wypalenia zawodowego w ujęciu Masłach definiowany jest jako trójskładnikowy model. Masłach wraz z Jackson (Sęk, 2000 s. 15) przedstawia wypalenie jako psychologiczny zespól wyczerpania emocjonalnego, depersonalizacji oraz obniżonego poczucia dokonań osobistych, który może wystąpić u osób, pracujących z innymi ludźmi w pewien określony sposób.

«) Wyczerpanie emocjonalne

Jest ono wynikiem psychicznego przemęczenia lub zbyt częstych i intensywnych kontaktów interpersonalnych. Objawy wyczerpania emocjonalnego to: /męczenie, utrata sit i energii, drażliwość, Szybka irytacja, obniżenie nastroju oraz dolegliwości somatyczne (ból głowy, bezsenność, brak apetytu itp.).

b)    Depersonalizacji

Przejawia się utrzymywaniem formalnych kontaktów międzyludzkich, dystansowaniem się od trudnych spraw zawodowych, ucieczką od relacji wymagających zaangażowania emocjonalnego, a w końcowej fazie - przedmiotowym traktowaniem drugiego człowieka (ignorowtinie potrzeb i uczuć innych, bruk szacunku, manipulacja, obojętność, bezosobowe relacje)

c)    Obniżenie potrzeby osobistych sukcesów

Prowadzi do zmnigszenia lub utraty satysfakcji z własnej działalności zawodowej. Następstwem tego jest rozczarowanie j * 'nostld, poczucie winy za brak umiejętności komunikacyjnych oraz zaniżona samoocena.

Trójwymiarowy model koncepcji Ch. Masłach uważany jest współcześnie za nąjbardziej właściwą definicję wypalenia zawodowego. Wszystkie wcześniejsze, pojedyncze założenia teoretyczne znajdują swoje odbicie w koncepcji propagatorki „bsrziot syadroine”.

Jak można unikać wypalenia zawodowego?

1 krok- właściwy dobór kandydatów do zawodu nauczyciela (eliminowanie jednosick z osobowościowymi skłonnościami do v • .clenia zawodowego)

' . . oi;- wykształcenie nauczyciela o szerokiej wiedzy, umiejęuiościach. doskonaleniu predyspozycji osobowościowych r ■ yiąjącyeh wykształceniu zawodowemu nauczyciela . cifie kompetencje

.•.tanie satysfakcjonujących efektów pracy

: ns>fcid 4^

QO

6T '4US Stz;2T U02 AJ/TI    ^: HS>«d źM