photo(13)

78 IV. Rewolucja przemysłowa w Anglii imkI koniec WUI i no }mk t«ik*t \l\ <>

anonimowość pracy robotników* Należy jeszcze dodać* ze v\ mmikicm n>;u v>m masowej produkcji fabrycznej było rozszeizenie sic handlu z&gtiuue/ncgo \tt glii. Od czasu rewolucji przemysłowej obroty towarowe tego ki aut t agrameą co kilkanaście lat były podwajane* przy czym import i eksport rwsły mmet w-ięcei równomiernie. W pierwszej połowie XIX w, zmienił mc jednak ud/tal p\szczególnych rynków zbytu w eksporcie angielskim* Do 1820 r dommov\,d w wvo; produktów do Europy (48% eksportu), USA (17%) t kolonu bt\ty jskteh w \^:,v ryce Północnej (17%). W latach 1833 1842 wzrósł natomiast eksjHHt do patiów Ameryki Łacińskiej (z 9 do 13%), Azji (z 8 do 16%) i Afryk* (/ 1 do 3%) kosztem wywozu do Europy (44%) i USA (13%). Niejedno licie kształtował mc w różnych okresach angielski import z poszczególnych krajów,

9. Rewolucja w transporcie i komunikacji

Omawiając następstwa rewolucji przemysłowej mc sposób ^minąć przewrotu technicznego w komunikacji i transporcie, /asmliue/0 piceohra-żenią w^r tej dziedzinie dokonały się dopiero w połowie XIX w \ wiązały sic z zastosowaniem maszyny parowej jako środka lokomocji Zanim doszło do powstania nowych środków komunikacji i transportu, mzs/ei zona została pv\i koniec XVIII w. sieć śródlądowych szlaków wodnych, stanowiących wówczas najlepsze drogi do przewożenia większych ładunków W 1772 r główny port surowcowy i węglowy Anglii, Liverpool, został połączony kanałem Bndgcw&ter z Manchesterem - centrum rodzącego się przemysłu bawełnianego Rów iukrośnie z doskonaleniem istniejących form transportu podjęte zostały w Vngłu i wc Francji próby skonstruowania łodzi o napędzie parowym, W ISO ^f \ po menda nych doświadczeniach ze statkiem parowym na Sekwanie Amerykanin Robert Fulton skonstruował w USA nowy okręt o takim napędzie W czasie pobytu Fultona we Francji jego wynalazkiem zainteresował się Napoleon Bonaparte, który polecił nawet Akademii Francuskiej jak najszybsze zbadanie przydatności tego statku. Ze względu na rozwijanie przez, niego niewielkiej prędkości irownei

Na rzekach i kanałach okręty z takim napędem nie miały dostatecznej zwrotuosei i miał) zbyt głębokie zanurzenie, a na wodach otwartych z pow odu tudmicr nego obciążenia węglem - ustępowały żaglowcom szybkością i ładownością (pierwsze łodzie żaglowne pojawiły się przed 3000 r. p.n.c,), / tych względów pierwsze parowce z reguły wyposażone były w żagle stanowiące dodatkowe zrodło napędu. Dopiero zastosowanie wynalezionej w 1832 r. pi oz Francuza auvage a s'ruby okrętowej zwiększyło prędkość statków patowych. IVlęki