PICT2812

4<* PIECE 1 DYM ARK I

i. Piec od spodka aż do G ich ty, albo Szychty, iest wysoki na łokci 12.

}. Zaprawa iest szeroka na calów i J; długa na łokieć ieden calów 18; pod Form) głęboka na calów 12.

4- Do Pieców na zaprawę sprowadzał) kamienie z gruntu Siu cheniowskiego, s§ grubo piaskowate, nie zbyt twarde. Na zaprawę kamieni większey miary porrzebui) sztuk 11, mnieyszcy sztok 1 j. które na glinę, nie na wapno cssdzai). Kamieni nazwiska, i rozmiary w Piecach Sucheniowskich s) następuiące: z. Spodek ma długości łokci 3. szerokości łokci 2. grubości puf-łokcia; 2. FormaJi (kamień, w którym forma osadzona) iest długi na łokieć 1 {, szeroki na łokieć, gruby na łokieć 1 {; 3. Buksztyndw dwa, każdy z nich ma w grubsz calów 10. w szerz łokieć, w dłuż puftora łokcia. Te kamienie czyni) boki czeluści, czyli dziury, ktor.j zuzel wyi-mui), i żelazo wypuszczał); 4. Krzyżak, czyli kamień zwierzchni czeluści , wspiera się na Buksztynacb, iest gruby i szeroki na łokieć, długi na pułtora łokcia, ten kamień zasłania blachę Żelazn) zewnątrz pieca w czeluściach osadzon) , aby nie topniała; J. Stąpel, czyli kamień na przeciw czeluści, długi łokieć 1. calów 18 , u spodku gruby i szeroki na calów io. u wierzchu na calów 1$; 6. Kamień pod formą, albo Kamień spodni gruby puł-łokcia , szeroki łokieć, długi pułtora-łokcia ; 7. Nadkładek na Krzyżak gruby calów 6. szeroki łokieć, długi pułtora-łokcia; 8. Na bok pieca przed form), czyli na przeciw wiatru, dwa kamienie, z Których każdy gruby na calów 21. szeroki na puł-łokcia, długi na pułtora-łokcia. 9. Przystawek pod babkp gruby calów 12. szeroki łokieć , długi pułtora-łokcia. Tu więc pokazuie się, iż w Piecach Sucheniowskich, to iest: w Parsowie i Mostkach na zaprawę tylko 11. kamieni potrzebui) , w Samsonowie zaś, iako się niżey pokaże , potrzebui) icn sztuk 13.

5. Od spodka wysoko na łokieć 1. calów is; zaprawę coraz szersz) dai) , w przeciągu łokieć 1. calów 18. (takowe rozszerzanie zaprawy zowią Rusztowaniem) ; więc w wysokości łokci 3. calów 12. od spodka , Piec wewnątrz iest obszerny w kwadrat na łokci 3 ; odtąd aż do szychty piec zwężaią.

6.    Szychty bok każdy iest długi na łokieć x. calów 6.

7.    Z-wierzchu bok każdy pieca nad fundamentem ma w kwadrat łokci 13 i; Framugi czeluści i miechów są szerokie na łokci 5. calów 6, wysokie na łokci 4. calów 6, głębokie na łokci 4. calów

3. W Fundamencie pieca iest rów , czyli sztofa na krzyż wymurowana, którą wilgoć ewaporuie.

8.    Ankier drewnianych dębowych, maięcych w kwadrat po calów 12. na zamek wciętych, pod wierzchem powinno być sztuk 8, po niżey takichże Ankier sztuk 8 , Ankier żelaznych na trzy cale w kostkę grubych nad fundamentem powinno być sztuk 4. z klinami; nad sklepieniem framug Ankier żelaznych sztuk 8, klin ieden chwyta dwie Ankry; pod wierzchem Ankier 4. z klinami.

9.    Forma u Pieca wielkiego zawsze miedziana bywa. Oko formy , czyli koniec szczupleyszy , ma szerokości calów 2. wysokości cal l i, w skrzydłach, czyli w końcu obszernym forma iest szeroka na calów 12, wysoka na calów 8; forma od oka do skrzydef iest długa na calów 18, nie osadzaię iey do grunt wagi, lecz oko podnoszę w górę na cal 1 przeto skrzydła tyleż na dół zniżaię się.

10.    Miechy u Pieców wielkich, Dymarek i Fryszerek sę drewniane.

11.    Jeżeli na zaprawę dobierę dobrych kamieni, na ów czas piec może iść cięgło trzy kwartały, przeto tameczny kamień nie iest naytrwalszy.

12.    Topię tam rudę obłazgowę i gniezdziseę , łęczney nie ma-ię, niekiedy rudy znayduię się w sężniu 3,4, 5; niekiedy w 8, 9, 10, 11, 12, 13 ; kolory maię czerwony, wiśniowy, żelazisty, i żółty; zawsze z glinę sę zmięszane, rzadko bardzo trafiaię się Karmy, czyli sztuki prawdziwie czystey rudy, iakie sę kamieniste. Rudę zwożę do pieca z gór bliższych o ćwierć mili, z dalszych o mil dwie.

13.    Ponieważ ostatnie rudy sę gliniaste, przeto płóczę ie, a ieżeli wody brakuie, przepalaię ie do trzeciego dnia ; rusztów na przepalanie rudy nic maię obmurowanych, fecz pod niebem układaię ie z ośmiu fur drzewa , na nie sypię rudy fur 30. i palę.

14.    Rudę tamecznę potrzeba zawsze płókać, aby od niey glinę odłęczyć , przeto gdy wody maię podostatku, płóczę ię; w niedostatku wody przepalaię i topię. Płóczka przy tamecznych piecach tak iest zrobiona, że woda koło obracaięc, rudę mięsza, inna zaś woda przez płóczkę przechodzęca glinę i ziemię odnosi, lecz że bez figur części takowey płóczki trudno opisać, pomiiam ie.

15* Kilka rudy gatunków topię, mięszaięc z pomtarkowaniem, to iest: lepszey rudy sypię y. treytaków, rozparchowatey 2, ostrej 1. Rudy palonej Treytak waży funtów 48, płókaney 56. Na szychtę sypię rudy po 8. Treytaków, gdy zaś węgle sę grubsze, sypię rudy Treytaków 9, albo 10.

16.