PICT6038

64

z podejmowaniu lub kontynuowaniu badań, gdy nic maju pewności, _c suma kontyści osiągniętych przez badania przeważy ewentualne szko₍j' indywidualne uczestników badań. Tego typu rozterki i dylematy nictr j * w psychologii są zjawiskiem dość częstym.    '' °^e

vrj-x VSi«H isyK*nV. « • -

>/«*kyr~ '•>.v*A£'

,łl<3/rfvl'-»i Tł»

►cn»/    ;łf*// «©j»ło»*.

ł^r-co-jL/r-y w «łjy»:»o j#<o r»młO FvyO>acfCtryif c*. K'jiu    pr#»ilr»e

Ł<f**o( Delchtr. pou*4i< p»-1 lo*ę >»> *-'"■* ^ńAi*o*v-u.me

Źródło: Psychologia społeczna. Serce i umysł. Eliot Aronson. Timuihy D. Wilson. Robin M. Akort, Poznart 1997. Zysk i S-ka. s. 73.

Psychologowie mają pełną świadomość ryzyka, jakie niosą badania i eksperymenty dla ich uczestników, dlatego podejmowane są wysiłki określenia etycznych zasad obowiązujących przy ich organizacji. Poniżej przytaczam przykład takich zasad opracowany przez Amerykańskie Stowarzyszenie Psychologiczne. Cytuję za: Psychologia Społeczna - Serce i umysł. Eliot Aronson, Timothy D. Wilson. Robin M. Akort, Poznań 1997, Zysk i S-ka. s. 72.

65

hiidnń

_Flvc/nc zasady psychologów przy prowadzeniu

, psycholog musi zrobić wszystko, b

badań.    .    .    ,

Gdy psycholog planuje badania.

' _p;,_nktu widzenia etyki. Ponieważ _tv‘vni w sądach dotyczących zgodn ' owiązani do zasięgnięcia opini:

y nic szkodzić uczestnikom swoich

musi określić ich dopuszczalność sami badacze mogą nic być obiek-lo.ści ich badań z zasadami etyki, są i innych osób. w tym i Komisji ds. Recenzji. Komisja ds. Recenzji to grupa złożona tak z naukowców, jak osób spoza nauki, które orzekają, czy ryzyko, na które naraża się uczestników eksperymentu, jest większe niż potencjalne korzyści, jakie może ten eksperyment przynieść.

, _BacJacz powinien tak dokładnie, jak to tylko jest możliwe, opisać ba-* _t|_anym procedurę, zanim wezmą oni udział w eksperymencie, i uzyskać od nich przyzwolenie, które dokumentuje ich chęć udziału w takich badaniach, jakie im przedstawiono.

4 Maskowanie można zastosować jedynie wtedy, gdy nie ma żadnego innego sposobu sprawdzenia postawionej hipotezy i jeżeli Komisja ds. Recenzji orzekła, iż nic naraża uczestników na nadmierne ryzyko. Po przeprowadzeniu badań należy w trakcie spotkania zwanego sesją wyjaśniającą (ang. debriefing) - dokładnie opisać i wyjaśnić uczestnikom wszystkie wykorzystane procedur)

5.    Wszystkie osoby badane muszą zostać poinformowane, że w każdej chwili mogą zrezygnować z udziału w eksperymencie.

6.    Wszystkie informacje uzyskane w trakcie badań od ich uczestników muszą być utrzymane w ścisłej tajemnicy, jeżeli badany nie zgodzi się na ich publikację.

Chciałbym wreszcie na koniec przytoczyć bardzo interesujący „dekalog badacza rzeczywistości społecznej" opracowany przez Janusza Sztumskiego. Jak sam autor powiada, inspiracją dla jego projektu był podobny do przytoczonego wyżej Kodeksu Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (cyt. za J. Sztumski 1999)..Ethical Principles in the Conduct of Research with Haman Participants. w: Miriam Lewin, Psychologische Forschung im Umriss, Berlin-Heidelberg-N. York-Tokyo 1986".