5169915689

64 Beata Niedbalec

Prekursorką badań nad zjawiskiem lęku przed biblioteką jest Constance A. Mellon z Uniwersytetu w Greenvile w Stanach Zjednoczonych¹, a skłoniły ją do przeprowadzenia badań obserwacje zachowań nowych użytkowników. Z dokonanych analiz wynikało, że około 80% studentów swoje pierwsze reakcje dotyczące biblioteki określiło jako strach, niepokój czy zagubienie². W Polsce badania nad zjawi-

f

skiem lęku przed biblioteką przeprowadziła Marzena Swigoń w 2001 r. Wykazała w nich, że 40% studentów filologii polskiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego odczuwało niepokój związany z pierwszym poszukiwaniem informacji, ale znacznie więcej, bo ponad 80% badanych, natrafiło na trudności w docieraniu do potrzebnych informacji^{3 4}.

Constance A. Mellon stwierdziła, że istnieją 4 główne przyczyny lęku odczuwa-

D

nego w związku z korzystaniem z biblioteki . Pierwsza przyczyna - to wielkość biblioteki akademickiej w porównaniu z biblioteką szkoły średniej. Druga - wynika z braku wiedzy o organizacji biblioteki i jej poszczególnych działów. Trzecia -związana jest z brakiem orientacji, jak szukać potrzebnych informacji, a czwarta -jak kontynuować ten proces.

Świadomość braku umiejętności przydatnych w bibliotece była dla niektórych studentów wstydliwym uczuciem, dlatego starali się to ukryć i w związku z tym unikali zadawania pytań bibliotekarzowi. Jest to jeden z typowych symptomów lęku przed biblioteką. Stwierdzono występowanie jeszcze innych objawów: rezygnację z poszukiwania książki i łatwe zniechęcanie się. Zauważono też, że studenci wolą korzystać z kserokopii wykonanych przez kolegów lub książek przez nich wypożyczonych.

Odczuwany lęk może nawet powodować, że niektórzy użytkownicy będą mieć trudności z odczytaniem prostych znaków bibliotecznych czy zamieszczonych instrukcji, a także z właściwą ich interpretacją⁵. Jakie więc czynniki mają największy wpływ na powstawanie obawy związanej z korzystaniem z biblioteki?

Badania przeprowadzone przez Sharon L. Bostick wskazują na 5 grup czynników⁶. Są to:

- problemy związane z barierami afektywnymi, które odnoszą się do niskiej oceny własnych umiejętności potrzebnych do korzystania z biblioteki,

1

   Tamże, s. 11.

2

   M. Świgoń, Poszukiwanie informacji w bibliotece jako źródło niepokoju - badania wśród studentów, „Praktyka i Teoria Informacji Naukowej i Technicznej” 2002, t. X, nr 1, s. 12.

3

   Tamże, s. 14.

4

^K M. Świgoń, „Library anxiety”..., s. 12.

5

A. Majewska, M. Szyda, Czy biblioteka może być powodem stresu?, „EBIB. Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy” [on-łine], nr 2,    2006 [dostęp:    21.09.2006], tryb dostępu

http://www.ebib.info/2006/72/majewska_szyda.php

6

S.L. Bostick, The development and validation of the Library Arnie ty Scalę, Wayne 1992, za. M. Swigoń, Poszukiwanie informacji w bibliotece..., s. 12-13.