34. W jakich przedmiotach szkolnych uczeń celuje, w jakich wykazuje h
35. Czy wykazuje jakieś wyraźne zdolności, do czego? rakl^
VIII. Stosunek do pracy
37. Jaka praca sprawia uczniowi przyjemność: fizyczna, ręczna, artysi. na. umysłowa?.........................................................................
39. Czy uczeń umie należycie zorganizować sobie pracę? Czy dąży do do kladności i poprawności? Czy interesuje się zewnętrznym wyglądem (es tetyką) pracy wykonanej. Czy stosunek do pracy jest jednakowy pr/ pracy ręcznej i pracy umysłowej? Czy interesuje się wynikami swej pracy? Czy można ustalić, dlaczego się interesuje wynikami swej pracy (m0. pień?, odznaczenie?, zamiłowanie?). Czy uczeń odnosi się krytycznie do swej pracy, czy stawia sobie duże wymagania, czy też zadawala się byle jak wykonaną pracą? Czy chwali się wynikami swej pracy? Czy dąży do poprawienia nic zadawalających wyników? Czy wobec trudności traci chęć do d.c. pracy, odwołuje się do pomocy innych, czy sam pokonuje trudności?
* * *
Przedstawione przykłady nic wyczerpują różnych możliwości prowadzenia obserwacji. Drugi arkusz obserwacji pochodzi z lat 30. i służył do charakterystyki dzieci w oparciu o obserwację swobodną. Wypełniony przez nauczycieli wymagał pewnego przygotowania. Może nie spełniał wymogów współczesnej aparatury pojęciowej psychologii, mimo tak dawnej historii arkusz stanowi w dalszym ciągu wszechstronne, rzetelne i nowoczesne narzędzie poznania.
Pragnę podać przykład skali zastosowanej przez J. Pietera (Poznawanie środowiska wychowawczego, Wrocław 1960) przy badaniu warunków wychowawczych młodzieży. J. Pieter dokonał podziału środowiska wychowawczego na kręgi środowiskowe. W tzw. kręgu lokalnym wyróżnił 1 składników (m.in. wielkość i charakter danej miejscowości, tradycje ku litrowe miejscowości, jej majątek kulturowy, obiektywne warunki zabaw) i rozrywek itd.). W środowisku okolicznym wyróżnił 11 składni' D
nego 23.
Każdemu składnikowi odpowiadała 5-stopniowa skala f
miały oddawać stopień zbliżenia łub oddalenia od stanu' nóż*, V J *****
wszystkich cyfrowych ocen naniesiona na arkusz schem- '? .‘mcgo‘Suma ła obliczyć ..wskaźnik środowiskowy” czyli cyfrowi ° '; C/ny Pozwa,a* „ę warunków życia i wychowania dziecka * * P°r6wnyWalni> «**■
Poniżej zamieszczam kilka wybranych skal - ,
Numeracja składników zgodna z oryginałem. * W Srodowiska-
Arkusz schematyczny
do analizy warunków środowiska wychowawczego dzieci szkolnych
A. Osobiste warunki środowiskowe
Stopnie ocen
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Stopnic ocen
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
2. Warunki mieszkaniowe dziecka 5. Stan odżywiania rodziny dziecka 13. Majątek kulturowy rodziny 25. Charakter życia towarzyskiego dziecka
Warunki opieki w środowisku domowym 6. Dostęp dziecka do książek i czasopism
10. Stan opieki nad organizacyjnym życiem dziecka