PICT6415

próba badawcza s^w.ąca    ważnych społecznie

ka. Jeżeli natomiast badan .    _czy wyrównywania szans cduh?'

funkcjonowania systemu os«u ^ ’_h środowisk, mających stanowić ry5’

nych uczniów wywodzący cn s v -    badania powinny być oparte na nr*,

stawę do prowadzenia ^^óv    ^

laeji obejmującej wiclcjeoi    populację generalną. Pomimo iż.wicW

2 l.iczbę jednostek składających^    _hexpoMsd wielkości _Próby£

populacji generalnej mc \ > ‘    ^ _jcdnostck składa się na populacją

dawczej. to przyjąć na!c/>.    ^ badawcza. Większa próba «...

t większa powinna i

kowitą, tymi

większe możliwości do pełniejszego i wszechstronnego opisu zjawisk nia ponadto większą wiarygodność zebranych materiałów jak i _Wypro nych na tej podstawie wniosków. Gdy próba badawcza jest dostatecznie i-to sama jej wielkość redukuje i niweluje niejako różnice wynikające z jej ru i losowania, powodując, żc próba dokładniej reprezentuje populację \f powiedzieć, że reprezentatywność próby badawczej będzie tym \vięks_? więcej jednostek z populacji generalnej będzie objętych badaniami. '^lrr'

3.    Stopień jednorodności populacji generalnej i liczby kategorii bądź grup _St> stycznych, na jakie będzie podzielona próba badawcza. Im bardziej jednorJ" populacja generalna i mniej cech czy właściwości będzie objętych badani tym mniejsza może być próba badawcza.

4.    Zastosowane metody, techniki i narzędzia badawcze. Metody i techniki ha dziej pracochłonne, np. metoda indywidualnych przypadków czy technika v.v wiadu, zmuszają do przeprowadzania badań na niewielkich próbach. Natomias badania ankietowe, oparte na kwestionariuszach ankiet, umożliwiają objęcie badaniami dużych zbiorowości.

Niekiedy, prowadzący badania dążą do precyzyjnego określenia wielkości próby badawczej. W tym zakresie istnieje wiele odmiennych stanowisk i nieporozumień. Niektórzy uważają, że próba badawcza musi stanowić określoną liczebność stanowiącą 5% populacji generalnej. Inni są zdania, że wielkość próby hi-dawczej powinna być uzależniona od liczebności populacji całkowitej. Pojęcie ..próba duża" - ..próba mała" jest oczywiście względne i uzależnione od wid: czynników, w tym m.in. od populacji całkowitej, czasu potrzebnego na przeprowadzenie badań, stopnia przestrzennego rozproszenia zbiorowości generalnej, zastosowanych technik i narzędzi badawczych, możliwości finansowych jak i innych czynników. Dla socjologa „próba mała" może obejmować 100 czy 200 jednostek. natomiast dla psychologa badającego poszczególne przypadki. ..prób? dużą" stanowić będzie kilka osób, podobnie jak dla pedagoga badającego indywidualne przypadki.

W niektórych badaniach pedagogicznych, liczebność próby uznanej za minimalną obejmować powinna 10 15 jednostek. Jednak taka próba nic gwarant*

,, jc otrzymane na jej podstawie wyniki, stanowić beda nodst-^wr

szerszych wniosków. P^jąć jednak mokną. ż, zbiorowość it^Ho ,dnostck jest próbą małą. Próby liczące 50 100 jednostek v,tir Ja    /    ,

SSch. a liczące powy/ej ,00 jasiek z.

„ia liczebność, należy ,,„cć na uwadze, aby próba badawcza umozLTab ut' sadnianic .w.crdzcn o populacj, generalne, z określonym prawdopodóbirtMw^ j _%v ramach określonego przedziału ufności.    ^    ⁰¹¹

Ustaleni* liczebności próby badawczej w badaniach naukowych iea, waz nc lakZc dla oszacowania wartości poziomu średniej aryrtneiycz.e, Zwężanych z ni, parametrów. Określeń,c w.clkośc, próby dla oszacowania średnici arytmetycznej można wyrazić następującym wzorem:

⁵‘⁼X^;

j _ błąd standardowy (błąd próby); _s 1 odchylenie standardowe badanej zmiennej; _n.. liczebność próby.

Dokonując przekształcenia wzoru otrzymamy.

n =

Aby obliczyć wielkość próby, musimy mieć jakieś wyobrażenie o wielkości odchylenia standardowego w populacji. Badacz musi także zdecydować, jak duży błąd standardowy pomiaru mo/iia w badaniach tolerować¹.

Jeżeli np. mamy pobrać próbę losową z populacji studentów liczącej 5000 osób. a odchylenie standardowe zmiennej szacujemy na s~ = 4, 5; zaś wartość akceptowanego błędu standardowego wynosić, =0.16. to oszacowana wielkość próby wyniesie:

-176

4.5

0.0256

W podanym przykładzie liczebność próby wyniesie 176 studentów.

SA. Sposoby doboru próby do badań

Istnieje wiele różnych sposobów doboru próby do badań. Wszystkie można podzielić na: sposoby doboru losowego i niclosowego. Istotą doboru losowego

147

1

Więcej informacji na ten temat moZna /nalc/ć w pracy Chava Frar.kfort-Nachmias. David Nachmias, Metody badawcze u naukach społecznych, Poznań 2001. s 20S-21? oraz w pracy J. Brzeziński, Metodologia badań psychologicznych. Warszawa 1991. y 247