PICT6414

nych pochodzących z populacji całkowitej i stanowiący podstawę do uogólnienia nazywamy próbą badawczą. l'o. jaka jest próba badawc/-' ^°^naR>*

populaeji oraz od |>robIeniti badawczego. Próbę badawczą może su '

- ------- .I.7.HOW. studentów czy nauczwi^n

Wartość określonej zmiennej cnan.Kic>v.u_J.,wv_J    .«,_wwną> llp

ności w Polsce, liczby studentów w szkołach wyższych, pozrom wykszia)^ nauczycieli, odsetek uczniów dojeżdżającyd, do szkol, poz.cn _Pr/eci_V,„_c « nagrodzenia nauczycieli w Polsce - np. 2500 zł nazy wamy parametrem. sZ miast wartość zmiennej charakteryzującej próbę badawczą np. l.czba student*, w próbie badawczej, clsetek uczniów dojeżdżających do szkol w próbie, średnie wynagrodzenie nauczycieli w próbie badawczej wynoszące np. 1300 z| _naz^ my estymatorem lub statystyk;,. Można pow.edz.ee. tz parametry charaktery*, populację, natomiast estymator odnosi się do wartość, próby.

Jeżeli przedmiotem badania objęte są wszystkie jednostki danej populacji, i». wszyscy uczniowie czy nauczyciele szkól w Polsce, wszystkie szkoły gimnazjalne w województwie, powiecie czy gminie lub wszyscy wychowankowie instytucji oświatowo-wychowawczych, itp. wówczas mówimy o badaniach pełnych. Jeżeli badanie oparte jest na części populacji generalnej, tj. na podzbiorze tej populacji -czyli na próbie badawczej, wówczas mówimy o badaniu częściowym.

Dobór próby do badań, wydaje się z pozoru zabiegiem prostym. Jednak przedstawienie jednego uniwersalnego sjx>sobu jej dolroni. ze względu na cci badań czy wielkość populacji jest trudne. Zawsze jednak, niezależnie od tych uwarunkowań. podstawowym wymogiem stawianym każdej próbie badawczej jest to, aby w maksymalnym stopniu reprezentowała populację. / której została pobrana Próbę można uznać /a reprezentatywną dla populacji, / której została pobrana, jeżeli zagregowane cechy zmiennych tej próby odzwierciedlają cechy zmiennej w populacji generalnej. Drak adekwatnych projntreji zmiennych w pobranej próbie z proporcjami w populacji, rzutować będzie na poprawne wnioskowanie, a w wiek przypadkach uczyni badania mało wiarygodnymi. Dlatego należy wskazać na nic-odzowność właściwego dobom próby do badań. Jeżeli np. w jakiejś populacji całkowitej 55,0% stanowiły kobiety', to próba powinna także zawierać około 55.0% kobiet, aby była reprezentatywna. Można powiedzieć, iż. ta część populacji generalnej, którą wybraliśmy do badań i której wyniki odnosimy do całej zbiorowości nazywamy próbą reprezentacyjną.

S.2. Zasady doboru próby do badań

Podstawowym problemem przy doborze próby jest to. aby była ona w nub synulnym stopniu reprezentatywna. Nawet starannie dobrane próby badawcze, rzadko, jeżeli w ogóle kiedykolwiek, są idealnym odbiciem populacji, z kt<toł

zostały pobrane. Ib c/y prtta JCSI bartoc, czy _mnicj reprezentatywna zaleiy od podstawy . sposobu jej doboru. Zawsze jednak, pomiędzy pr,ią a popuLla ^rwczd powinien tstn,ec wysoki stopień odpowiednioiei. Można p^' e prńbn jest reprezentatywna dla populacji wówczas, gdy    ^P * ^/c

1.    Występują »• niej wszystkie zmienne, które znajduj, się w populacji generalnej i kiórc są przedmiotem zainteresowania badawczego Prńba baTwei może byc reprezentatywna ze względu na jedną lub ktlka ceeh nie S równocześnie reprezentatywną z punktu widzenia innych cech czy wlasetw^ ści. które mają byc przedrntotem badań. Np. sludcnci kientnku filolog,a angielska. mogą byc reprezentatywni ze studentami „mych kierunków studiów zc względu na wiek. płeć. pochodzenie społeczne, miejsce zamieszkania uzyskiwane oceny. itp. mc będąc jednocześnie reprezentatywnymi zc wzrIc-du na znajomość języka angielskiego.

2.    Rozkład wartości interesujących badacza zmiennych w próbie jest taki sam bądź zbliżony do rozkładu wartości zmiennych w populacji, którą reprezentuje. Jeżeli np. w populacji uczniów szkół podstawowych pewnej gminy, rozkład wartości takich zmiennych, jak: ..płeć" i „pochodzenie społeczne uczniów” wynosiły: 52.0% dziewczynek i 4S.0% chłopców, wśród których 65% uczniów wywodziło się z rodzin chłopskich. 21% robotniczych i 14% inteligenckich, to takie same bądź zbliżone proporcje z tych zmiennych powinny znajdować się w próbie badawczej.

Reprezentatywność próby, niezależnie od sensu, w jakim tym pojęciem się posługujemy, wyraża się tym. że jest ona miniaturą czy modelem populacji generalnej i pokrywa się / nią pod względem wszystkich ważnych z punktu widzenia badań zmiennych. Jedynie próba reprezentacyjna upoważnia badacza do przenoszenia wniosków z badań na tę populację, z której ją pobrano. Za w pełni reprezentatywną należałoby uznać taką próbę, której wyniki uzyskane na podstawie badań odpow iadałyby wynikom, które badacz otrzymałby, gdyby przebadał całą populację.

$.3. Wielkość próby badawczej

W zdecydowanej w iększości badań prowadzonych na dużych zbiorowo-ściach. a z takimi mamy do czynienia w badaniach pedagogicznych, nic jesteśmy w stanie objąć badaniami wszystkich jednostek składających się na populację całkowitą. Zachodzi wówczas konieczność wybrania tylko jej części, która może być w większym bądź mniejszym stopniu próbą reprezentatywną. Io czy będzie ona bardziej czy mniej reprezentowała populację, zależy od wielu czynników do których zaliczyć należy:

1- Cel, któremu badania mają służyć. Jeżeli np. celem badan jest poznanie opinii respondentów np. na temat sposobu spędzania przez nich czasu wolnego, to

145