PICT6448

_hvć dokładna. Aby obserwacja była dokład-3 Każda obserwacja po*m .    ■ _m0żna _u/nać laką obserwację, która

na. powinna być wnikliwa. /•    . _h. a nawet mało widocznych dla

umożliwia zarejestrowanie najem '______r-,_v znehownń niewrrK-.i......

umożliwia zarejestrowanie najurouim.j--''*.*—•    .    «u

pr/ccicmcgo c/owicka sposobów postęp-'"-"., czy zachowań mcwcbal„_ych Wnikliwe obserwowanie różnych przedmiotów, zjaw.sk. syrnacj. czy gachów* osób przv jednoczesnym łączeniu różnych, nnwe. pozom,c n,cpown,z_;,nych « s„ba" cienienia"- w jedną całość, jesl gwarancją dokładność, obserwacji. Dokładności sprzyja także zakres w.edzy obserwatora jak i jego doświadczeni, oraz dociekliwość badawcza. Można ^"y.cdz.cc iz dokład,.osc obserwacji.

powinna nieomal być równoznaczna /.jej ..lotogralicz.no. uą

4 Obserwacja powinna być obiektywna, ten. musi ujmować obserwowane zjawiska w ich rzecz.vwi.stym przebiegu bez zniekształceń. N,c może być uza-leżniona i skażona żadnymi pozytywnym, czy negatywnym, nastawieniami obserwatora. Oznacza to. że ocena obserwacji me może byc uzależniona od poglą. dów obserwatora, jego subiektywnych odczuć, emocji, czy oczekiwań. Emocje czv uprzedzenia powodują niekiedy, że obserwator dostrzega tylko to. co chce widzieć, a pomija te fakty czy zdarzenia, które w rzeczywistości miały miejsce. Dobry obserwator powinien wiernie i obiektywnie rejestrować obserwowane fakty, zdarzenia czy zjawiska. Muszą one być wiarygodnym odbiciem obserwowanej rzeczywistości. Nic może być tak, jak mówi stare powiedzenie, iż: .jesteśmy skłonni widzieć raczej to. czego oczy nic dojrzą, aniżeli to. co mamy przed

oczami".

5. Każdą obserwację powinna cechować selektywność, czyli wybiórczość, będąca następstwem aktywnej postawy obserwatora podczas obserwacji. W procesie kształcenia i wychowania występuje ogromna ilość zjawisk czy sytuacji pedagogicznych, które zmuszają obserwatora do selekcjonowania tych z nich, które uznaje za niezbędne i ważne ze względu na proces nauczania i wychowania i pomijanie tych z nich. które uznaje za mało ważne i nieistotne. Aby interesujące zjawiska właściwie selekcjonować, obserwator powinien przed przeprowadzaniem obserwacji przygotować wykaz osób, faktów czy sytuacji wychowawczych, które mają być przedmiotem obserwacji. Umiejętność selekcjonowania osób. zjawisk, sytuacji pedagogicznych czy postępowań i zachowań uczniów jest nierzadko czynnikiem przesądzającym o wartości zebranych informacji. Można by powiedzieć, iż każda naukowa obserwacja powinna być „myślącym spostrzeganiem"

Niekiedy błędy w obserwowaniu, rejestrowaniu, a także interpretowaniu zjawisk, mają swoje źródło w intelekcie obserwatora. Są one spowodowane niedoskonałością zmysłów człowieka, np. wadami wzroku, powonienia, słu-:hu, czucia, nastawienia, itp., które funkcjonują niezależnie od woli obserwującego. Znane są liczne złudzenia optyczne figur geometrycznych, zakłócenia iv wadliwym postrzeganiu promieni świetlnych przechodzących przez wodę :zy doświadczenia prowadzone na lekcjach fizyki, polegające na zanurzaniu

,_||Cj ręki w gorącej wodzie a drugiej w zimnej, a następnie na „

, nk w wodzie letniej. O podobnym /łudzeniu pisał staroż%in^ ^U ^Ulaodo,. następująco: Woda w _tym s,m_mi<L Pisie, gdy ranek *>pcłma stę. jest /.nacanic aintmgs*,: około i , nic Sie całkowicie /mina . dlatego wszyscy wtedy podlewają ogrodów $uu. im później, woda staje stg coraz cieplejsza, a „ zachodzie słońca £ 1 jest letnia". Podane przykłady zaczerpnięte z pracy W.l. Iievcridge [1960 . ,36] dowodzą, .ż na wartość pozyskanych informacji z obserwacji wplvw_a bardzo wiele czynników zarówno zależnych, jak i niezależnych od cech osobnych obserwatora.    .

przeprowadzając obserwację pedagogiczną, należy uwzględniać wymienione uprzednio zasady, leli przestrzeganie wymaga szeregu umiejętności! przygo-towania teoretycznego ora/, pewnego doświadczenia praktycznego. Sprzyja to pozyskaniu bardziej dokładnych i wiarygodnych informacji z obserwacji niezbędnych do przetestowania hipotezy i udzielenia odpowiedzi na postawione pytania badawcze.

2.2. Cechy obsenuatora

Wartość zebranych podczas obserwacji informacji. zależy w niemałym stopniu od obserwatora i posiadanych przez niego cech. Nic ulega wątpliwości, że nauczyciel, który zna uczniów, potrafi dostarczyć bardziej wartościowych informacji o uczniach, o ich cechach osobowych, postawach, zachowaniach, sposobach postępowania, motywach działania, itp. niż jakakolwiek inna osoba obserwująca tych samych uczniów po raz pierwszy. Znajomość przedmiotu obserwacji. sprzyja także wyselekcjonowaniu tych spośród wielu dających się zaobserwować zachowań, zjawisk czy procesów, które umożliwiają udzielenie odpowiedzi na postawione pytania Można powiedzieć, iz rolę obserwatora może lepiej pełnić osoba, którą cechuje:

1.    Spostrzegawczość, czyli umiejętność spostrzegania wielu zjawisk spośród tych. które dzieją się w danej chwili wokół obserwatora.

2.    Zdolność do wiernego i w miarę dokładnego przechowywania w pamięci to. co się zaobserwowało. I 'możliwia to sporządzanie notatek i odtwarzania tych sytuacji, które były przedmiotem obserwacji.

■>. Umiejętność dostrzegania ważnych z punktu widzenia celu badań zjawisk i faktów, a także niektórych pozornie nieistotnych sytuacji wychowawczych, niebędących w polu bezpośredniego zainteresowania badacza.

Umiejętność szybkiego kojarzenia i łączenia poszczególnych jednostkowych spostrzeżeń w jedną całość.

Umiejętność kontrolowania swojego nastawienia emocjonalnego wobec obserwowanych zjawisk, zdarzeń czy jednostek. Obserwator musi kierować się