Pomiary u osób starszych (2)

do normy. Znaczenie tego zjawiska w praktyce klinicznej polega na tym, że decyzji o obniżaniu ciśnienia krwi, zwłaszcza farmakologicznym, nigdy nie powinno się podejmować na podstawie pomiarów wykonanych w okolicznościach, w których prawdopodobnie występuje reakcja obronna. Nasilenie tej reakcji bywa bardzo różne u poszczególnych pacjentów, u wielu reakcja taka nie występuje, a uspokojenie pacjenta oraz zapoznanie go z techniką i okolicznościami pomiaru ciśnienia krwi nie ma na nią istotnego wpływu. Nadciśnienie białego fartucha najlepiej wykazać za pomocą automatycznego monitorowania ciśnienia krwi (ambulatory blood pressure monitoring - AB PM).

U chorego występuje izolowane skurczowe nadciśnienie tętnicze, będące najczęstszą postacią nadciśnienia tętniczego u osób w wieku podeszłym (>60 lat). W leczeniu chorych z nadciśnieniem tętniczym w wieku podeszłym podkreśla się następujące    aspekty:

1)    Udowodniono korzyści z leczenia hipotensyjnego w tej grupie chorych, wyrażające

się zmniejszeniem chorobowości i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych. Natomiast istnieje ograniczona liczba danych dotyczących korzyści z leczenia hipotensyjnego w grupie chorych >80. roku życia, udowodniono jednak zmniejszenie chorobowości    z    przyczyn    sercowo-naczyniowych.

2)    Jakkolwiek istnieją dowody skuteczności i korzyści ze stosowania wszystkich 5

podstawowych grup leków hipotensyjnych u chorych w starszym wieku, to w aktualnych wytycznych (m.in. Europejskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego i Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego; p. Med. Prakt. 6/2003, s. 43 - przyp. red.) poleca się, jako preferowane, leki moczopędne i długo działające blokery kanału wapniowego. Warto też przypomnieć, że w badaniach VHAS, PREVENT i ELSA wykazano korzystny wpływ odpowiednio werapamilu, amlodypiny i lacydypiny na zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych (p. także Med. Prakt. 7-8/2005, s. 59-89 -przyp.    red.).

3)    Większość chorych w wieku podeszłym wymaga stosowania leczenia

skojarzonego    kilkoma    lekami    hipotensyjnymi.

4)    Uzupełnieniem leczenia hipotensyjnego powinna być modyfikacja stylu życia. Szczególny nacisk należy położyć na zmniejszenie masy ciała i ograniczenie spożycia soli. Aktywność fizyczną należy dostosować do sprawności chorego.

5)    Należy pamiętać o możliwości wywołania hipotonii ortostatycznej (konieczny jest

pomiar ciśnienia tętniczego u pacjenta w pozycji stojącej) a także o dużej zmienności ciśnienia    u    tych    chorych.

6)    W trakcie pomiarów u chorych na nadciśnienie tętnicze w wieku podeszłym może

dojść do zawyżenia wartości ciśnienia - w tym przypadku występuje tzw. nadciśnienie rzekome, w którym wartości ciśnienia, zwłaszcza skurczowego, oceniane metodę osłuchową są istotnie zawyżone ze względu na zwiększoną sztywność zwapniałych tętnic. Powoduje to wcześniejsze pojawienie się i zniknięcie tonów. Stan ten można stwierdzić na podstawie (zjawiska OsleraJ polegającego na obecności fali tętna pc napompowaniu mankietu do ciśnienia wyższego niż ciśnienie skurczowe. W takich przypadkach, w celu zmierzenia rzeczywistego ciśnienia tętniczego, należy się posłużyć    metodą    oscylometryczną.

7)    W leczeniu tej grupy chorych należy stopniowo (łagodnie) obniżać ciśnienie tętnicze, rozpoczynać leczenie od małych dawek leków, pamiętać o możliwości interakcji z innymi lekami, a także wybierać prosty schemat leczenia.