Pośredni pomiar ciśnienia wewnątrzbrzusznego przez pęcherz moczowy

Pośredni pomiar ciśnienia wewnątrzbrzusznego przez pęcherz moczowy

Opublikowane: 2009-05-07 w chirurg.pt

Dziedzina : chirurgia

Streszczenie

& Dyskusja

Wiecei

Przejdź do dyskusji

Ciśnienie wewnątrzbrzuszne (IAP) jest pochodną objętości jamy otrzewnowej, narządów wewnętrznych i podatności ścian jamy brzusznej. Prawidłowe wartości IAP zazwyczaj nie przekraczają 5 mmHg. IAP większe niż 12 mmHg uważane jest za nadciśnienie wewnątrzbrzuszne (IAH), podczas gdy IAH wyższe niż 20 mmHg z cechami dysfunkcji narządowej nazywane jest zespołem ciasnoty wewnątrzbrzusznej (ACS). Poziom IAP ma istotne znaczenie terapeutyczne i rokownicze, jednak palpacyjna ocena jego podwyższenia jest niezadowalająca. Spośród różnych technik umożliwiających monitoring IAP, największą popularnością cieszy się pośredni pomiar ciśnienia wewnątrzbrzusznego przez pęcherz moczowy. Niniejszy artykuł omawia pokrótce standardy, rekomendacje i komplikacje związane z tą metodą.

Intra-abdominal pressure (IAP) is a resultant of capacity of peritoneal cavity and abdominal organs as well as abdominal wali compliance. The normal values of IAP are usually lower than 5 mmHg. IAP higher than 12 mmHg is considered as intra-abdominal hypertension (IAH), whereas IAH greater than 20 mmHg with signs of organ dysfunction is known as abdominal compartment syndrome (ACS). The level of IAP has an important therapeutic and prognostic significance. However, the palpable judgmentfor detecting elevated IAP is unsatisfactory. From the variety of techniques available to IAP monitoring the most popular is transvesical abdominal pressure measurement. The present article briefly discussesthe standards, recommendations and complications of this method.

Wstęp. Ciśnienie wewnątrzbrzuszne (ang. intra-abdominal pressure, IAP) jest pochodną objętości jamy otrzewnowej, narządów wewnętrznych i podatności ścian jamy brzusznej [1]. Prawidłowa wartość ciśnienia panującego w jamie brzusznej mierzonego na końcu wydechu nie przekracza zazwyczaj 5 mmHg (nie dotyczy to kobiet w ciąży i osób otyłych) [1,2]. Wartością powyżej której rozpoznawane jest nadciśnienie wewnątrzbrzuszne (ang. intra-abdominal hypertension, IAH) jest 12 mmHg [1J. Wysokość IAP stanowi uznany wskaźnik predykcyjny u pacjentów po zabiegach chirurgicznych wymagających intensywnej opieki medycznej. Dokładna znajomość wartości ciśnienia wewnątrzbrzusznego jest niezbędna dla prawidłowego rozpoznania i leczenia zespołu ciasnoty wewnątrzbrzusznej (ang. abdominal compartment syndrome, ACS), będącego zestawem negatywnym konsekwencji spowodowanych IAH [1-3]. Jednak palpacyjna ocena IAP wykazuje niską czułość i jest nieadekawatna do prowadzenia monitoringu pacjentów z IAH i ACS [4]. Spośród wielu metod pomiaru ciśnienia wewnątrzbrzusznego największym uznaniem cieszy się pośredni pomiar IAP przez pęcherz moczowy [1,5]. Międzynarodowa grupa ekspertów Światowego Towarzystwa Zespołu Ciasnoty Wewnątrzbrzusznej (World Society of the Abdominal Compartment Syndrome, WSACS) zaproponowała w 2006 roku standaryzację tej procedury [1].

Standaryzacja metody [1]. Do transdukcji IAP dochodzi za pośrednictwem cewnika Foley'a umieszczonego wewnątrz pęcherza moczowego, a wynik odczytywany jest za pomocą przeznaczonych do tego celu zestawów. Jednak na precyzyjną ocenę ciśnienia wewnątrzbrzusznego wpływ mają różne czynniki towarzyszące badaniu. Według ekspertów WSACS pomiar IAP powinien być dokonywany na końcu wydechu u pacjenta leżącego na plecach - wartości wyniku zależą bowiem zarówno od fazy oddechu jak i pozycji ciała. Przed badaniem należy upewnić się czy mięśnie brzucha pacjenta są rozluźnione, a zestaw wyzerowany jest na poziomie linii pachowej środkowej. Zalecanym standardem jest pomiar IAP przez pęcherz moczowy po wypełnieniu go maksymalnie 25 ml roztworu sterylnej soli fizjologicznej (u dzieci 1 ml/kg [6]). Przekroczenie tej wartości powoduje istotne zawyżenie wyniku. Celem ujednolicenia rezultatów badania, IAP winno być wyrażane w milmetrach słupa rtęci (1 mmHg = 1,36 cm H20).

Wskazania [1]. Według WSACS wskazaniami do monitoringu IAP objęci są pacjenci:

-    po operacjach na jamie brzusznej, gdy jej obwód uległ powiększeniu

-    z ciężkim urazem brzucha

-    mechanicznie wentylowani z oznakami dysfunkcji narządowej

-    z powiększonym obwodem brzucha i symptomami zgodnymi z ACS (oliguria, hipoksja, hipotensja, niewyjaśniona kwasica, hipoperfuzja trzewna, podwyższone ciśnienie śródczaszkowe)

-    z opatrunkiem uciskowym otrzewnej oraz z odroczonym zamknięciem jamy otrzewnowej

-    podczas masywnej resuscytacji płynowej mogącej spowodować zespół przesiąkania włośniczek (zapalenie trzustki, wstrząs septyczny, ciężki uraz etc.)

Powikłania. Pośredni pomiar ciśnienia wewnątrzbrzusznego przez pęcherz moczowy jest metodą stosunkowo bezpieczną [1-3]. Postulowany przez niektórych autorów wzrost narażenia na zakażenia układu moczowego przy zastosowaniu tego sposobu oceny IAP został zakwestionowany. W 2006 roku Cheatham i wsp. opublikowali pracę, której wyniki nie wykazały istotnych różnic w ilości infekcji układu moczowego u pacjentów poddanych monitoringowi ciśnienia wewnątrzbrzusznego (technika zamknięta) w stosunku do grupy kontrolnej [7].

Wyniki. Bezpieczeństwo, minimalne koszty i prostota pomiaru ciśnienia wewnątrzbrzusznego przez pęcherz moczowy sprawiły, że jest on bardziej popularny niż inne pośrednie i bezpośrednie metody pomiaru IAP. Wielu niezależnych autorów potwierdziło, że ten sposób najwierniej oddaje rzeczywiste wartości ciśnienia panującego wjamie brzusznej [6,8,9]. Skłoniło to WSACS do uznania go za referencyjny standard monitoringu IAP [1].

Bibliografia

1.    Malbrain MLNG, Cheatham ML, Kirkpatrick A, et al. Results from the International Conference of Experts on Intra-abdominal Hypertension and Abdominal Compartment Syndrome. I. Definitions. Intensive Care Med. 2006;32(11): 1722-1732.

2.    Sugrue M. Abdominal compartment syndrome. Curr Opin Crit Care. 2005; 11 (4):333-338.

3.    Lerner SM. Review article: the abdominal compartment syndrome. Aliment. Pharmacol. Ther. 2008;28(4):377-384.

4.    Kirkpatrick AW, Brenneman FD, McLean RF, Rapanos T, Boulanger BR. Is clinical examination an accurate indicator of raised intra-abdominal pressure in critically injured patients? Can J Surg. 2000;43(3):207-211.

5.    Berger P, Nijsten MW, Paling JC, Zwaveling JH. The abdominal compartment syndrome: a complication with many faces. Neth J Med. 2001;53(5): 197-203.

6.    Davis PJ, Koottayi S, Taylor A, Butt WW. Comparison of indirect methods of measuring intra-abdominal pressure in children. Intensive Care Med. 2005;31 (3):471 -475.

7.    Cheatham ML, Sagraves SG, Johnson JL, White MW. Intravesicular pressure monitoring does not cause urinary tract infection. Intensive Care Med. 2006;32(10): 1640-1643.

8.    Obeid F, Saba A, Fath J, et al. Increases in intra-abdominal pressure affect pulmonary compliance. Arch Surg. 1995; 130(5):544-547; discussion 547-543.

9.    Iberti TJ, Lieber CE, Benjamin E. Determination of intra-abdominal pressure using a transurethral bladder catheter: clinical validation ofthe technigue. Anesthesiology. 1939;70(1):47-50

Artykuł indeksowany

Polska Bibliografią Lekarska OBL

Autor: Marcin Sieczkowski Opublikowany: 2009-05-07