Psychologia ogólna18

46

cały czas wywiadu traktuje rozmówcy jako centrum sytuacji, do niego ustawicznie dostosowuje sv7oją aktywność. Czynnikami decydującymi o wartości uzyskanych informacji są: właściwe formuło wanie (merytorycznie i językowo) pytań, umiejętne słuchanie tego, co mówi badany (słuchanie rozumiejące punkt widzenia badanego, zainteresowanie tym, co mówi) i słyszenie wszystkiego, dyskretne ale ciągłe obserwowanie rozmówcy, bieżące wyciąganie wniosków z dostępnych informacji, utrzymywanie właściwego ki erunku rozmowy, dobre, wierne z a parni ę tanie odpowiedzi i informacji ubocznych. W takim zachowaniu się badającego tkwi nie tylko możliwość lepszego poznania, ale jest ono często początkiem korzystnego (terapeutycznego) oddziaływania na badanego.

Prowadzący badanie musi bacznie i przez cały czas kontrolować siebie, swoje reakcje (werbalne, mimiczne), na które rozmówca jest zawsze bardzo uwrażliwiony- Powinien zdawać sobie sprawę z Y/łasnego nastawienia do rozmówcy i    je dostosować lub zdystansować na czas badania. Dotyczy to

także stanu psychofizycznego badacza, który mógłby wpłyv/ać na przebieg rozmowy (np. rozpraszając uwagę, ujawniając się w minach, gestach mimowolnych) .

Pozornie tylko błahymi sprawami są techniczne warunki prowadzenia wywiadu, jak czas (pora i długość badania) i miejsce (przyjemne, spokojne, zapewniające dyskrecję).

Przy prowadzeniu wywiadów dla celów naukowych z większą liczbą badanych konieczne jest posłużenie się dość szczegółowym zestawieniem pytań, by zapewnić swobodę i płynność rozmowy, niczego nie opuścić a poza tym by łatwiej rekonstruować wypowiedzi badanych i móc ich porównywać między sobą.

c) Inne metody pomocnicze

Y» psychologii stosuje się także pisemne formy wywiadu - metodę ankiety i kwestionariusza. Są to zestawy pytań, zwykle dość obszerne (np. w badaniu osobowości tzw. inwentarze mogą zawierać kilkaset pytań), podane na odpowiednich drukach. Badany samodzielnie pisemnie odpowiada na kolejne pytania. Udział badającego jest tutaj pośredni, co zresztą Btawia przed nim szereg problemów konstrukcyjnych,