pszenica

Genetyczny sukces pszenicy

Pszenica to dziś najpopularniejsze ze zbóż. Zapewnia ludności świata jedną piątą spożywanych przez nią kalorii. Jak to się stało, że roślina udomowiona 10 tys. lat temu w płd.-wsch. Turcji odniosła tak ogromny sukces? Na to pytanie na łamach „Science" odpowiedzieli genetycy z University of California.

Choć dzikie rośliny nie mają ani ostrych pazurów, ani wielkich kłów, ich udomowienie nie jest proste. Gdy nasi praprzodkowie postanowili udomowić dziką trawę, tak dobierali hodowane okazy, by w kolejnych pokoleniach roślina miała bardziej nasilone cechy pożądane przez rolnika -na przykład by rodziła więcej ziaren i by były one większe. Po latach takich zabiegów uprawiana roślina coraz bardziej różni się od dzikiej i w końcu staje się nowym, odrębnym gatunkiem. Zdaniem uczonych pszenica zawojowała świat dzięki tzw. poliploidalno-ści, czyli posiadaniu każdego chromosomu (a więc i znajdującego się na nim genu) w więcej niż dwóch kopiach. Dzięki temu przypadkowa mutacja i uszkodzenie jakiegoś genu u udomowionej pszenicy nie prowadziło do zniknięcia danej cechy, lecz tylko jej osłabienia (np. zamiast przestać produkować ziarna, roślina czyniła to z opóźnieniem).

W czasach prehistorycznych pszenica wywędro-wała z Bliskiego Wschodu do Europy. Azji i Afryki, a w czasach nowożytnych do Ameryki i Australii.

aszy, mint