Rodzaje i gatunki literackie 3 Analiza tekstu epickiego

RODZAJE X GATUNKI LITERACKIE. ANALIZA TEKSTU

Analcreontyk- pieśń biesiadna opiewająca uroki miiości i wina, wywodzi się ze starożytności, nazwę przyjęła od twórcy gatunku - Anakreonta.

Elegia - utwór liryczny o smutnym nastroju, często pisany po czyjejś śmierci, wyrażający ból i cierpienie; wywodzi się ze starożytności.

Epigramat - krótki utwór wierszowany (o antycznym rodowodzie) pierwotnie przeznaczony do wyrycia w kamieniu, lapidarny - często oparty na jakimś koncepcie.

Epitafium - utwór przyjmujący formę napisu nagrobnego, wywodzi się z antyku.

Epitalamium - pieśń weselna o antycznym rodowodzie.

Fraszka - krótki utwór wierszowany, podejmujący różnorodną tematykę, zakończony puentą; nawiązuje do starożytnego epigramatu; nazwę gatunku wprowadził Jan Kochanowski.

Hymn - gatunek przyjęty z kultury antycznej, utwór o charakterze uroczystym, utrzymany w podniosłym stylu, podejmujący problematykę patriotyczną lub religijną; w starożytności hymny dzieliły się na peany (ku czci Apolłina) i dytyramby (ku czci Dionizosa).

Madrygał - krótki utwór o tematyce miłosnej, zawierający wyszukane i dowcipne komplementy, ukształtowany we Włoszech w XIV wieku.

Limeryk - gatunek poezji humorystycznej wywodzący się z angielskiego folkloru, nawiązujący do starożytnego epigramatu; pięciowersowy wiersz o żartobliwej tematyce, często operujący nonsensem.

Oda - wywodzi się z kultury antycznej, jej pierwowzór stworzył Pindar, utwór uroczysty, patetyczny, sławiący jakąś ideę lub postać.

Pieśń - utwór wierszowany, stroficzny, podejmujący różnorodną tematykę, wywodzi się z antyku, za mistrza gatunku uznawany jest Horacy.

Sonet - krótki utwór wierszowany czternastowersowy, podzielony na cztery zwrotki, z których dwie pierwsze - czterowersowe - mają charakter opisowy, dwie następne refleksyjny, zakończony puentą; utwór wywodzi się ze średniowiecza, gatunek spopularyzował Petrarka.

TLen - gatunek liryczny wywodzący się ze starożytności, wyraża ból po czyjejś śmierci.

GATUNKI MIESZANE

Sielanka (bukolika, ekloga, idylla) - pogodny utwór ukazujący życie ludzi ną łonie przyrody, może mieć charakter liryczny, epicki lub dramatyczny; gatunek wywodzi się z antyku.

Ballada - utwór liryczno-epicki opowiadający o wydarzeniach niezwykłych i tajemniczych, rozgrywających się najczęściej w przeszłości, fabuła ballady jest szkicowa, postacie stypizowane, narracja subiektywna, środki stylistyczne proste, np. epitety, porównania, powtórzenia.

ANALIZA TEKSTU EPICKIEGO

1.    Określenie, kto mówi w tekście:

-    kto mówi?

-    jaka jest wiedza osoby mówiącej o świecie przedstawionym?

-    czy osoba mówiąca należy do świata przedstawionego?

-    z czyjego punktu widzenia prezentowane są wydarzenia?

-    jaki jest stosunek osoby mówiącej do przedstawianej rzeczywistości?

2.    Określenie gdzie i kiedy rozgrywa się akcja:

⁰ czas akcji

-    czy wydarzenia dzieją się w trakcie opowiadania?

-    czy osoba mówiąca mówi o tym, co było?

-    czy osoba mówiąca mówi o tym, co dopiero będzie?

-    czy w opowieści zachowana jest chronologia?

286