s9(1)

LIBERALIZM

150

Ponadto bezpieczeństwo zbiorowe zamiast ograniczać konflikty, może doprowadzić do icli rozprzestrzenienia i destabilizacji systemu. Wprowadzenie zbiorowych zobowiązań do przyjścia z pomocą ofierze agresji ntoze przekształcić lokalne konflikty w duże wojny. Realiści twierdzą, że liberałowie niepotrzebnie się obawiają, że system bezpieczeństwa zbiorowego nic będzie funkcjonować, gdy zajdzie taka potrzeba. Jeżeli system zadziała, będziemy tego żałowali, wciągnie on bowiem państwa w konflikty, a to nic leży w ich interesie⁴⁵.

Liberalne wyjaśnienia Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony

Teorie liberalne w ramach studiów europejskich obejmują liberalizm międzyrządowy, funkcjonalizm, instytucjonalizm oraz podejście gotemance. Podejścia te inaczej wyjaśniają Wspólną Politykę Bezpieczeństwa i Obrony. Liberalizm międzyrządowy uznaje zarówno znaczenie siły państwa, jak i wpływ polityki wewnętrznej i preferencje aktorów wewnątrzpaństwowych na politykę bezpieczeństwa państwa^{1 2}. WPBiO kształtuje się w wyniku przetargów między państwami członkowskimi, w których prym wiodą wewnętrzne grupy interesów. Umacniając prawo międzynarodowe. WPBiO dostarcza dobra wspólnego, jakim jest bezpieczeństwo.

W ujęciu neofunkcjonalizmu integracja europejska rozlewa się z kolei na coraz to nowe dziedziny. Wspólna Polityka Bezpieczeństw a i Obrony jest wynikiem oddziaływania efektu spHl-over, koniecznym następstwem integracji w dziedzinie gospodarczej, politycznej i bezpieczeństwa między państwami członkowskimi.

Instytucjonalizm dostrzega wpływ Unii łiuropejskiej na politykę zagraniczną i bezpieczeństwo państw członkowskich. Gdy realiści utrzymują, że instytucje nic wywierają autonomicznego wpływu, a rozwój WPBiO jest podyktowany interesem państw najsilniejszych, instytucjonaliści twierdzą, żc ograniczają one korzyści z potęgi i w ten sposób umacniają państwa mniejsze. Po zakończeniu zimnej wojny państwa europejskie mają podobne interesy bezpieczeństwa i są pozytywnie nastawione do współpracy w celu ich realizacji. Wymiana informacji i opinii miedzy członkami grup roboczych WPBiO przyczyniła się do wykształcenia wspólnego rozumienia problemów bezpieczeństwa i obrony.

Ibcrtre    o WtpAtWJ Pe«ykj

Bwp-K/nM* j i Ouucr/

Państwa jako ntocodawcy delegują kompetencje w zakresie implementacji na rzecz instytucji unijnych - Rady i Komisji. Działając wspólnie, zwiększają swój potencjał i obniżają koszty działania⁴⁵. Instytucje łagodzą anarchię systemu międzynarodowego, ograniczając wpływ asynictryczności potęgi i dając państwom słabszym możliwość wypowiadania się na temat postępowania państw potężnych. Dostarczają legitymacji dla interwencji międzynarodowej, która staje się akceptowana, jeśli jest prowadzona przez organizacje międzynarodowe. Spoistość i inercja instytucji oraz opór przed zmianą wyjaśniają ich trwanie⁴⁴.

Podejściegownumce uznaje znaczenie idei norm i praktyk w zapewnieniu bezpieczeństwa europejskiego. Różnica między państwem i społeczeństwem jest zamazana w wyniku współdziałania, także w sferze bezpieczeństwa, podmiotów prywatnych i publicznych. Rządy utraciły częściowo kontrolę nad WPBiO. a współpraca została zinstytucjonalizowana na poziomach narodowym i ponadnarodowym. Rozwój WPBiO jest wynikiem ujawnienia się nicmilitarnych zagrożeń dla bezpieczeństwa, proliferacji aktorów niepaństwowych oraz powstania nowych form koordynacji między aktorami⁴’.

Instytucje WPBiO ustanowiły reguły i praktyki, umożliwiając powstawanie sieci składającej się z różnorodnych aktorów - państwowych, sub-państwowych i ponadnarodowych - którzy utrzymują zc sobą więzi ponad granicami państw i między poziomami. Sieć ta, chociaż zdominowana przez państwa reprezentowane przez ambasadorów w Brukseli, którzy utrzymują strategiczną pozycję wobec innych aktorów, nie znajduje się jednak pod wpływem bezpośredniego oddziaływania państw. Państwo nic jest postrzegane jako aktor unitarny, lecz jako struktura, wokół której wiciu aktorów wchodzi w reakcje na różnych poziomach. W systemie podejmowania decyzji występuje wiele punktów wejścia, a aktorzy - między innymi urzędnicy unijni i organizacje pozarządowe - interweniują w miejscach systemu, w których są najbardziej efektywni⁴*. ^{3 4}

1

⁴¹ Ibidem, s. 43.

2

Andrcw Moravc$ik, Negoilallng the Single Europom Aa: AkUional Ir.teratt ar.d ComaUtono! StaUcmftin t!x Europom Commmity, Jntcnutioiul Organizalson* 1991. t. 45. nr I, s. 65I-6S8.

3

⁴⁴ Ro> 11 Ginsberg. Susan D. lYnksa, The Europom Union ut Global Security: The Mttics of Impact. New York: Palgrave Macmill.m 2012. s. 44.

4

G. John Ikcnbcny, InslUuliont, Strategie Re* trutni and the Persissmt of American Pbsl»\tr Order, Jmcmalional Security" 1998/1999. L 23. nr 3. s. 71; Anders WVvd, The Seett/uy Chattenge of Smali EU Manber States: Interesu, Identity and the Derehpment of the EU as a Security Acior, Journal of Comnion Market Studics" 2005, t. 43. nr 2. s. 395.

⁴¹ Elkc Krahmann, Security GwematceartdNetworks: New Theoreiiad Fenpcdh/a m Tramaslanttc Security, .Cambridge Rcvxw oT Internationa! Athirs" 2005.1.18. nr 1. j. 19-34.

⁴¹ Frćdćńc Mer.uyJ, Stcphanie C. Hofmana, ItasOen Irondcllc. Gtmtmanct and State Fcrwer A Nttaork Mafysis of Ettwpean Security, Journal of Common Market Studics" 2011. t. 49. nr 1,5. 122.