Koncepcja federalizmu - zakładała że proces integracji europejskiej miałby prowadzić do ustanowienia federacji europejskiej wobec zakładanej utraty przez państwa zdolności do efektywnych działań
2/ cel gospodarczy - integracja europejska proklamowana w deklaracji Schumana to początek integracji o charakterze funkcjonalnym
Koncepcja funkcjonalizmu to koncepcja która skupia się na integracji gospodarczej między państwami i dąży do ich harmonizacji w sferze gospodarczej. Funkcjonalizm jest koncepcją uznającą prymat gospodarki nad polityką i dlatego wspólnoty miały cel czysto gospodarczy a potem dopiero polityczny (późniejszy czas integracji)
Ujmując integrację jako „stan i proces” wyodrębniono następujące etapy integracji: strefa wolnego handlu, unia celna, wspólny rynek, unia gospodarcza, pełna integracja gospodarcza
Wymienione koncepcje wyczerpały swoją formułę intelektualną, nigdy też nie znalazły bezpośredniego odzwierciedlenia w procesach nad kolejnymi traktatami.
II. Pojęcie organizacji międzynarodowej
Punktem odniesienia dla określenia modelu integracji europejskiej powinno być pojęcie organizacji międzynarodowej. Wspólnoty europejskie ustanowione zostały przez państwa jako organizacje międzynarodowe. Również sama Unia Europejska, pomimo początkowo złożonej wewnętrznej struktury filarowej jednoznacznie zmierzała do przekształcenia się w organizację międzynarodową co stało się ostatecznie po wejściu Traktatu z Lizbony. Unia klasyfikowana jest jako nowy typ organizacji międzynarodowej -organizacja ponadnarodowa, której cechą jest specyficzna i głęboko sięgająca współzależność z państwami członkowskim przy zarządzaniu/wykonywaniu wspólnych zadań. Nazywamy to kompleksową współzależnością integracyjną.
4. FORMY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
W zależności od stopnia zaawansowania, integracja gospodarcza może przybrać następujące formy:
Strefo wolnego handlu
Polega na likwidacji ceł i ograniczeń ilościowych w obrotach handlowych między krajami członkowskimi, z równoczesnym zachowaniem przez te kraje pełnej autonomii w zakresie polityki celnej i handlowej w stosunkach z krajami spoza strefy. Odmiennie są zatem traktowane towary pochodzące z krajów strefy, podlegające swobodnemu obrotowi oraz towary pochodzące z krajów trzecich. Przykładem takiej organizacji jest Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu EFTA czy NAFTA (USA, Kanada, Meksyk).
Unia celna
Polega na likwidacji ceł i ograniczeń ilościowych w obrotach między krajami członkowskimi, ale z równoczesnym wprowadzeniem przez te kraje wspólnej, zewnętrznej taryfy celnej oraz ujednoliconej polityki handlowej wobec krajów trzecich.
Wspólny rynek
Łączy elementy unii celnej ze swobodnym przepływem dóbr i usług oraz obejmuje swobodny przepływ czynników produkcji (pracy i kapitału).
Unia gospodarcza
Obejmuje wszystkie elementy wspólnego rynku, a ponadto w jej ramach następuje pełna koordynacja lub unifikacja różnych dziedzin polityki gospodarczej, np.: polityki rolnej, przemysłowej, monetarnej, fiskalnej, transportowej, a także ustawodawstwa gospodarczego. Wiąże się to zwykle z ustanowieniem w unii gospodarczej instytucji czy organów o kompetencjach ponadpaństwowych.