SCAN0064

do sprzeczności. Jest to stanowisko Trybunału w Luksemburgu i akceptowane przez dużą część trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich (Polski Trybunał Konstytucyjny się do nich nie zalicza!).

W przypadku kolizji godziny normy w drodze interpretacji czyli wykładnia zgodna w przypadku kolizji prawa unijnego z konstytucją wyrażona jest w maksymalnym interpretowaniu konstytucji na korzyść prawa unijnego, aby uniknąć stwierdzenia kolizji, która rodziła by klincz.

Zasada skutku bezpośredniego

Zasada skutku bezpośredniego, jest zasadą orzeczniczą. Jest to prawo do powoływania się na normy prawa unijnego bezpośredniego czyli bez pośrednictwa prawa krajowego, aby odnieść skutek korzystnego dla strony rozstrzygnięcia organu. Chodzi o to aby na podstawie przepisów prawa unijnego wprost organ krajowy przyznał prawa lub zwolnił z obowiązków.

Zasada skutku bezpośredniego po raz pierwszy została stwierdzona w orzeczeniu Van Gend & Loos 6/62 chodziło o podniesienie ceł. Obecny Art. 30 TFUE (poprzedni 12 TWG) - zakaz nakładania ceł.

W orzeczeniu powyższym Trybunał w Luksemburgu powiedział: w odróżnieniu od zwykłych umów międzynarodowych, traktat TWG stworzył nowy porządek prawny, którego podmiotami są nie tylko państwa ale i obywatele, jednostki, które wprost z prawa unijnego mogą wywodzić prawa i obowiązki i mogą się na normy tego prawa powoływać (państwo musi to powołanie uwzględnić i na jego podstawie rozstrzygać)

Wymogi/warunki bezpośredniej skuteczności normy prawa unijnego.

Nie każda norma prawa unijnego nadaje się do wywołania skutku bezpośredniego.Aby można było powołać się normę unijną(żądając rozstrzygnięcia przyznającego prawo lub obowiązek), w konkretnym postępowaniu sądowym lub administracyjnym, norma musi spełnić określone warunki, musi być:

- wyraźna - precyzyjna -bezwarunkowa

Aby można było się powołać na normę unijną norma musi takie prawo lub obowiązek konkretyzować. Nie wszystkie normy mają charakter przyznający prawa i obowiązki, ponieważ mamy tzw. normy programowe. Norma musi być także bezwzględnie wiążąca dla adresata (przeciwieństwem tych norm są normy uznaniowe)

Podsumowując aby można było powołać się na normy prawa unijnego korzystając ze skutku bezpośredniego należy zbadać czy norma ta spełnia wymogi bezpośredniej skuteczności.

Skutek bezpośredni został podzielony na dwie kategorie:

-    wertykalny (pionowy) skutek bezpośredni - Wertykalny skutek bezpośredni jest to prawo do powoływania się na normy unijne w sporach z państwem oraz innymi częściami władzy publicznej (np. samorządem terytorialnym). Od początku nie budzi wątpliwości ten skutek, sprawdza się tam gdzie prawo unijne reguluje prawo publiczne np. w podatkach, prawo ochrony środowiska. O wertykalnym skutku mówimy wtedy gdy okazuje się że ustawy są sprzeczne z dyrektywami unijnymi albo pewnych uprawnień nie przyznają jednostkom.

-    horyzontalny (poziomy) skutek bezpośredni — reguluje stosunki prywatno-prawne np. w prawie pracy, prawo konsumenckie, prawo bankowe. Horyzontalny skutek bezpośredni pojawił się kiedy prawo unijne zaczęło regulować prawo prywatne.

Wertykalny charakter ma prawo publiczne. Horyzontalny charakter ma prawo prywatne.

Wertykalny i horyzontalny skutek dyrektyw

Dyrektywa jest to najważniejsza część prawa unijnego. Dyrektywy mogą nakładać uprawnienia na jednostki ale nigdy obowiązków Dyrektywa wiąże państwa, nie wiąże podmiotów prywatnych. Dyrektywy rodzą wertykalny skutek bezpośredni. To znaczy że na dyrektywy jednostka może się powoływać w sporach z państwem. Istotą wertykalnego skutku bezpośredniego dyrektywy jest prawo do powołania się na dyrektywę z żądaniem rozstrzygnięcia na jej podstawie przez organ państw. Wertykalny skutek bezpośredni dyrektyw występuje do góry a nie w dół tzn. że jeżeli jednostka w dyrektywie znajdzie korzystniejsze dla siebie rozwiązanie niż w przepisach krajowych to się powołuje na dyrektywę i organ ją stosuje, ale jeżeli sytuacja jest odwrotna organ nie dopełnił obowiązków i nie wdrożył odpowiednio dyrektywy i się okazuje że jednostka ma w ustawie mniej obowiązków niż w dyrektywie, a

3