Jak funkcjonuje ENA
Władze sądownicze państwa czł. mogą wydać ENA osoby podejrzanej o jakiekolwiek przestępstwo zagrożone karą co najmniej roku pozbawienia wolności albo już skazaną na co najmniej 4 miesiące pozbawienia wolności np. osoby ukrywające się przed policją, unikające procesów w swoim kraju albo zbiegłych z więzienia. ENA jest szybszy i prostrzy od ekstradycji. celem było uproszenie, ujednoliceni procedur ekstrdcyji w ramach UE a zatem jest to produkt który zastąpił procedurę ekstradycji, który miał na celu rozłączenie procedyr ekstradycyjnych o dpresji plitycznej, od wszelkich wpływów zewnętrznych. Władze państw czł. nie mogą odmówić wydania obywatela swojego państwa do innego państwa czł. w celu przeprowadzenia tam procesu. Muszą one przekazać zatrzymanego w ciągu 3 miesięcy lub 90 dni od jego aresztowania.
Problem wymogu podwójnej kryminalizacji. Był on w przeszłości jedną z głównych przeszkód utrudniających ekstradycję. ENA zniósł podwójną kryminalizację 32 kategorii ciężkich przestępstw, (ciężkie przestępstwa to m.in. terroryzm, handel ludźmi, korupcja oszustwa, pornografia dziecięca, handel dziećmi), jeżeli w kraju wydającym nakaz te tzw. ciężkie przestępstwa zagrożone są karą co najmniej 3 lat pozbawienia wolności. W odniesieniu do pozostałych kategorii przestępstw zasada podwójnej kryminalizacji nadal obowiązuje. Decyzja ramowa o ENA została wydana z uwzględnieniem dorobku praw podstawowych. Konstrukcja prawna ENA jest skrolowana z dorobkiem prawnym UE z dziedziną ochrony praw podstawowych jako zasady ogólne prawa, dzisiaj z Karta praw podstawowych.
Orzeczenie TK RP z 27.04.2005 w kontekście ENA jako przykład konieczności poszanowania zasady pierwszeństwa prawa unijnego . instytucje ENA w polskim porządku prawnym funkcjonuje od momentu przystąpienia Polski do UE a więc od 1 maja 2004 r. Orzeczenie TK dotyczyło art. 607t par.l KPK, który zezwalał na przekazanie obywatela polskiego do państwa czł. UE w ramach ENA. TK orzekł że przepis ten jest niezgodny z art. 55 ust.l Konstytucji o treści - ekstradycja obywatela polskiego jest zakazana. Zatem TK uznał że ENA nie różni się niczym od ekstradycji. W następstwie kolejnego wyroku z 8.08.2006r zmieniono Konstytucję RP która od 6.11.2006 dopuszcza wydanie obywatela polskiego innemu państwu lub międzynarodowemu organowi sądowemu o ile taka możliwość wynika z ratyfikowanej umowy międzynarodowej lub ustawy stanowiącej wykonanie aktu prawa ustanowionego przez organizację międzynarodową której RP jest członkiem.
Europejska Sieć sadownicza do spraw cywilnych i handlowych - europejska przestrzeń sadowa
Mowa jest o - Współpraca sądowa w sprawach cywilnych, uznawanie i wykonywanie orzeczeń.
Podstawa prawna -Problem jurysdykcji i uznawania orzeczeń w prawie UE zawarte jest w aktach prawnych m.in. w:
a) rozporządzenie Bruksela I, rozporządzenie RWE nr 44/2001 z dnia 22.12.2000 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Rozporządzenie to jest następstwem konwencji brukselskiej z 1968 o jurysdykcji wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych. Konwencja brukselka nazwana była konwencją dla państw EWG
b) Konwencja z Lugano 1988 dla państw EWG i EFT-y
c) Rozporządzenie PE i Rady WE805/2004 z 21.04.2004 w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego.
d) Rozporządzenie Rady 2201/2003 z dnia 27.11.2003 dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.
Jeżeli chodzi o współpracę administracyjną w znaczeniu uznawania decyzji organów administracji, ETS wydał orzeczenie że w ramach zasady lojalności i solidarności powinna istnieć nie tylko współpraca sądów państw czł.
5