scan0087 3

112

ców spożywczych dla bezpośredniej konsumpcji przez ludzi. W wielu krajach nie ma warunków do hodowli soi. Przemysłowa hodowla .mikroorganizmów w tych krajach pozwala na zmniejszenie uzależnienia hodowli zwierzęcej od importu pasz.

Zalety przemysłowej produkcji białek w porównaniu z metodami tradycyjnymi to:

-    szybszy przyrost biomasy mikroorganizmów w porównaniu z roślinami; w tablicy 10.1 zestawiono porównanie czasu podwajania masy różnych organizmów, będących surowcami dla przemysłu spożywczego,

-    wyższa zawartość białek (ok. 40-80% w suchej masie); w tablicy 10.2 przedstawiono porównanie zawartości białek w różnych surowcach naturalnych,

-    szerszy wachlarz utylizowanych surowców, często odpadowych,

-    wysoka wydajność i zajmowanie malej przestrzeni przez instalacje produkcyjne,

-    niezależność od zmian pogody, klimatu oraz sezonowości,

-    możliwość wzbogacania pożywienia w aminokwasy egzogenne (walina, leucyna, izoleucyna, fenyloalanina, tyrozyna, tryptofan, lizyna, metionina i treonina), które występują często w niedomiarze w produktach roślinnych.

Tablica 10!

Porównanie szybkości przyrostu biomasy różnych organizmów

Organizm	Czas podwajania biomasy
Bakterie	1-7 h
Glony	6 h-50 h
Trawy	1-2 tygodnie
Kura	3-4 tygodnie
Świnia	4-6 tygodni

Tablica 10.2

Zawartość białek w różnych produktach naturalnych

Surowiec	Zawartość białek
Grzyby mikroskopowe	31-50 %
Mikroalgi	47-63 %
Drożdże	47-53 %
Bakterie	72-78 %
Mleko	22-25 %
Wołowina	81-90 %
Jaja	31-38 %
Ryż	8-9 %
Mąka pszenna	10-14 %
Kukurydza	7-9 %

Należy również pamiętać, iż biomasa mikroorganizmów stanowi nic tylko cenne źródło białek, ale również innych substancji biologicznych, np. witamin. Te zastosowania zostaną omówione przy okazji zapisywania innych technologii. Obecnie zajmiemy się wyłącznie biomasą jako głównym (lub jedynym) produktem procesu technologicznego.

10.2. Surowce do produkcja biomasy mikroorganizmów

Głównym surowcem dla produkcji biomasy jest substrat stanowiący źródło węgla. Surowiec ten jest zwykle zarówno źródłem węgla, jak i energii. Koszty tego surowca wywierają decydujący wpływ na koszty produkcji.

Surowce możemy podzielić na dwie główne grupy: proste surowce chemiczne (metan, etanol, kwas octowy, parafiny) i złożone surowce organiczne (zwykle organiczne odpady z przemysłu spożywczego, rolnictwa, leśnictwa i przemysłu rybnego).

W tablicy !0.3. zestawiono podstawowe surowce węglowe używane w produkcji biomasy mikroorganizmów.

Tablica 10.3

Surowce do produkcji biomasy

Surowico	Źródło
C-l metan	gaz naturalny, węgiel kamienny, gazyfikacja drewna, procesy dygestii
C-l metanol	gaz syntezowy (CO,+11)
C-2 etanol, kw. octowy	etylen, fermentacja etanolowa
C-5 pentozy	cukier drzewny, lug posiarczynowy
C-6 hexo/.y	cukier trzcinowy, cukier buraczany, syrop glukozowy, skrobia
C-12 dwusacharyriy	melasy, sok trzcinowy, sok buraczany, serwatka
C-10...C-23 parafiny	ropa (gas-oil)
Polisacharydy: skrobia, celuloza	zboża, ziemniaki, maniok (cassava), drewno, słoma, wy-
	tłoki trzciny cukrowej (bagasse)

Najczęściej jako źródło azotu używane są sole amonowe. Są one tanie i dostępne. Ponadto źródłem azotu mogą być: azotany (niektóre mikroorganizmy potrafią redukować je do amoniaku) oraz mocznik. Inne substancje wykorzysty-