Scan5

szóści przypadków brak tej samodzielności je st skutkiem braku pracy bądź osi;) gania skrajnie niskich dochodów z pracy. Tworzy się kategoria new poor no wych biednych, ludzi którzy pracują i żyją na granicy ubóstwa. Ostatnio pojawiło się pojęcie junk job — praca śmieciowa za sprawą badań socjologów amerykan skich zwłaszcza zaś Barbary Ehrenreich, autorki książki „Za grosze”¹. Do kategorii junk job można zaliczyć takie rodzaje zatrudnienia, które nie dają szans rozwoju zawodowego i jednocześnie są nisko opłacane. To praca w firmach sprzątających, supermarketach, są to zajęcia związane z przenoszeniem przedmiotów, sortowa niem towaru, czyszczeniem, sprzątaniem. Wszędzie tam, gdzie nie potrzeba świa dectw, dyplomów, specjalnych licencji. To wszelkie prace, które nie dają możli wości pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, w kulturze, edukacji, ograniczaj.| bądź uniemożliwiają wypoczynek. Dla uzmysłowienia skali problemu ubóstwa warto przytoczyć pewne dane statystyczne:

•    około 1,3 miliarda ludzi na świcie żyje za mniej niż 1 dolara USA dziennie, połowa ludności świata (ok. 3 mld ludzi) żyje za mniej niż dwa dolary dzień nie, 1,3 miliarda ludzi nie ma dostępu do czystej wody, 2 miliardy nie ma dostępu do elektryczności;

•    PKB 48 najbiedniejszych krajów świata (czyli prawie 1/4 wszystkich krajów na świecie) jest mniejszy niż łączny majątek trzech najbogatszych ludzi świata;

•    mniej niż jeden procent tego, co wydaje się w ciągu roku na zakup broni, wystarczyłoby na to, aby każde dziecko mogło pójść do szkoły, a prawie miliard ludzi nie potrafi czytać ani pisać;

•    spośród krajów uprzemysłowionych najbogatszy kraj na ziemi ma największe zróżnicowanie pomiędzy biednymi a bogatymi;

•    20% ludności żyjącej w krajach rozwiniętych gospodarczo konsumuje 86% dóbr światowych;

•    udział w eksporcie 20% ludności krajów najbogatszych wynosi 82%, a icli udział w bezpośrednich inwestycjach zagranicznych wynosi 68% (podczas gdy 20% najbiedniejszych krajów ma jedynie 1% udziału w inwestycjach);

•    w 1960 roku dochód 20% najbogatszych krajów był 30-krotnie większy niż 20% najbiedniejszych krajów, w 1997 roku ta różnica wzrosła do 77 razy. Licząc od początku XIX wieku dystans między krajami najbiedniejszymi i najbogatszymi stale się powiększa, wynosił jak 3:1 w 1820, 11:1 w 1913, 35:1 w 1950, 44:1 w 1973 oraz 72:1 w 1992 roku;

•    kraje rozwijające się płacą kilkanaście dolarów spłaty długu na każdego dolara pomocy zagranicznej;

•    48% najbiedniejszych krajów ma 0,4% udział w eksporcie światowym;

•    oluilo 800 milionów ludzi w krajach rozwijających się jest stale niedożywionych, prawie dwie trzei ie z nich żyje w rejonie Azji i Pacyfiku;

•    I ilkuset miliarderów ma majątek taki jak 2,5 miliarda najbiedniejszych ludzi na świecie".

H. [agiełło dokonała charakterystyki i opisu zagrożeń dla bezpieczeństwa kontekście polityki Unii Europejskiej. Autorka dzieli zagrożenia na pięć grup. I'h iwsze z nich to „bunt wykluczonych”. Zagrożenie to charakteryzuje następująco, | ul no z podstawowych zagrożeń wynika z szerzących się postaw skrajnych, nie-I i- dy ludamentalistycznych, będących podstawą do oskarżenia bogatych i rodzą-• | ,ic wobec nich wrogości. Wrogość ta może być wyrażana również w formach i| n sywnych, w tym terrorystycznych. Zdaniem polityków unijnych rodzi się ona i ubóstwa, z dysproporcji rozwojowych, występujących między poszczególnymi

•    •Ir,/arami świata. Podziałom tym towarzyszą różnice kulturowe, pogłębiający się huk zaufania między zamożnymi społeczeństwami konsumpcyjnymi a biednymi, i li ipiąeymi szereg niedostatków społeczeństwami Południa”¹². Drugie zagrożenie tu bunt biednych” wynikający z powiększających się różnic dochodowych między liiulnymi i bogatymi w skali świata. Dysproporcje te są coraz bardziej widoczne .....;» Izy innymi dzięki rozwojowi środków komunikacji czy agresywnym meto-

•    ImIii marketingu. Społeczeństwa rozwinięte dla zwiększenia swoich dochodów md .owo korzystają z tych instrumentów i środków związanych z rozwojem in-l.uniacji i nowych technologii. Jednakże tracą z pola widzenia „produkt uboczny”,

I lutym jest przenikanie i odbiór informacji również przez tych, dla których do-

i p do dobrobytu jest utrudniony. Globalizacja handlu i wymiany międzynaro-iluwcj może natrafiać na niechęć, opór, a nawet nienawiść w krajach biednych.

i u,mia na rzecz walki z ubóstwem i zrównoważonego rozwoju są warunkiem l*i/i trwania i dalszej prosperity także w krajach rozwiniętych^{2 3 4}’. Pozostałe zagro-m,i to: „kryzys państwa”, które B. Jagiełło odnosi do zjawisk kumulującego się kluczenia społecznego, mogącego skutkować zdarzeniami politycznymi pro-idzącymi nawet do rozpadu państwa (dotyczy to zwłaszcza krajów ubogich, pi ••.! kolonialnych o słabych strukturach władzy demokratycznej i niedookreślonej tu m mości narodowej - tożsamość plemienna góruje nad tożsamością narodową)³', igrożenie środowiska naturalnego” oraz „terroryzm międzynarodowy”.

1

junk job — kiedy praca staje się udręki/, „( Trze ta Wyborcza” 1 $.11.2007.

2

¹¹ W. Kwaśnicki, Globalizacji i liberalizacja jako podstawowe warunki pokonania biedy w skali • u ‘.iiu, maszynopis powielony.

^I    li. Jagiełło, Unia Europejska wobec wyzwań dla bezpieczeństwa europejskiego i jego zagrożeń,

3

| bezpieczeństwo międzynarodowe. Teoria i praktyka, op. cit., s. 263.

^II    Ibidem, s. 264.

4

Ibidem, s. 265.