ScannedImage 7 2

63

ROZDZIAŁ 2 Podstawowe umiejętności prowadzenia interwencji kryzysowej

wieszenia. Poza potrzebą okresowej regulacji silnika daje sobie radę z prowadzeniem. Natomiast człowiek w kryzysie - ostrym lub przewlekłym - doświadcza poważnych trudności z utrzymaniem kierownicy i skutecznym poruszaniem się po drodze życia. Przynajmniej czasowo traci kontrolę i nie jest w stanie zmobilizować własnych zasobów ani sięgnąć po wsparcie innych osób, aby utrzymać się na psychicznie bezpiecznej nawierzchni.

Człowiek zdrowy jest wstanie pokonywać wzniesienia, zakręty, oblodzenie, mgłę, omijać zbłąkane zwierzęta, rozbite pojazdy i większość innych przeszkód na drodze. Niezależnie od tego, jakie są to przeszkody, przystosowuje się do zmiennych warunków - używa hamulców, świateł przeciwmgielnych i ocenia czas potrzebny do pokonania drogi. Niekiedy nadweręży błotnik, ale unika czołowego zderzenia. Osoba w stanic dysfunkcji równowagi i zdolności do działania nie zaliczy przeglądu technicznego. Pędząc zygzakiem w dół zbocza po niebezpiecznych zakrętach ze świadomością, że hamulce zawiodły, wpada w panikę, ogarnia ją rozpacz i traci nadzieję na wydostanie się z niebezpieczeństwa. W rezultacie poddaje się sytuacji, zapomina o hamulcu ręcznym, wrzucaniu biegów. Zbliża się nieuchronnie do katastrofy i jak zahipnotyzowana czeka na jej nadejście.

Ta analogia równowagi i zdolności do działania ma zastosowanie do większości sytuacji kryzysowych. Zadaniem każdego prowadzącego interwencję kryzysową jest zatem, używając tej przenośni, posadzenie klienta na powrót za kierownicą jego psychicznego pojazdu. Jak później wykażemy, może to czasami oznaczać poprowadzenie pojazdu za klienta, czasami zajęcie miejsca obok i pilotowanie go, a czasami - po prostu zabranie się z nim na przejażdżkę!

Ocena w interwencji kryzysowej

W sześcioetapowym modelu ocenianie jest wszechobecne. To nieformalna procedura, podobna do tej, którą stosuje się w długoterminowej pracy klinicznej. Jest to raczej ciągle przewijające się i zamierzone działanie prowadzącego interwencję. Ocenianie ma w interwencji decydujące znaczenie, ponieważ pozwala prowadzącemu ustalić: (1) natężenie kryzysu; (2) stan emocjonalny klienta - poziom jego zdolności lub niezdolności do działania; (3) dostępne możliwości, mechanizmy radzenia sobie z trudnościami, systemy wsparcia i inne zasoby klienta; oraz (4) stopień, w jakim klient zagraża życiu - swojemu i innych osób.

Ocena natężenia kryzysu

Bardzo ważne jest to, by prowadzący interwencję ocenił natężenie kryzysu tak szybko, jak tylko jest to możliwe - już w trakcie wstępnego kontaktu z klientem. Interweniujący w kryzysie zazwyczaj nie mają czasu na przeprowadzenie pełnej procedury diagnostycznej czy uzyskanie w pełni wyczerpującego wywiadu. W związku z tym zalecamy stosowanie procedury szybkiej oceny - Systemu Oceny Selekcyjnej (Myer i in., 1991; Triage Assessment System - TAS) - jako szybkiego i skutecznego sposobu pozyskiwania informacji istotnych wdanej sytuacji kryzysowej. System Oceny Selekcyjnej pozwala prowadzącemu ocenić powagę bieżących zaburzeń funkcjonowania klienta w obszarze afektywnym, behawioralnym i poznawczym. Stopień