scanB8

w sobie zarówno możliwości ewidencji analitycznej jak i syntetycznej. Posiadają najczęściej budowę modułową prowadzącą od analityki na poziomie kartotek kontrahentów, pracowników, środków trwałych, rejestrów VAT itp., z których dane jednostkowe przenoszone są w sposób automatyczny na konta syntetyczne. Dodatkowo są one najczęściej powiązane z modułem sprawozdawczości i analizy finansowej.

1.6. Inwentaryzacja

1.6.1. Pojęcie i przebieg inwentaryzacji

Inwentaryzacja obejmuje ogół czynności zmierzających do określenia faktycznego stanu poszczególnych składników aktywów i pasywów jednostki gospodarczej. Na tej podstawie dokonuje się weryfikacji stanów księgowych, doprowadzając w razie rozbieżności do ich zgodności z rzeczywistością. Jest to jeden z warunków prawidłowości prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz uzyskania prawdziwego i wiernego obrazu firmy.

W praktyce księgowości wypracowano kilka metod inwentaryzacji. Inwentaryzację można przeprowadzać w drodze (1) spisu z natury, (2) potwierdzenia salda, (3) weryfikacji. Metoda spisu z natury polega na fizycznym przeliczeniu oraz wycenie składników majątkowych, a następnie porównaniu danych spisowych z danymi ujętymi w księgach rachunkowych.

Inwentaryzację przeprowadza się na ostatni dzień roku obrotowego. W praktyce ważne jest kryterium łączące sposób przeprowadzania inwentaryzacji ze specyfiką objętych nią składników. Zasadniczą rolę odgrywa w tym zakresie spis z natury w odniesieniu do⁵':

•    środków trwałych, ale z wyłączeniem gruntów i środków niedostępnych oglądowi,

•    maszyn i urządzeń zaliczanych do inwestycji rozpoczętych,

•    rzeczowych składników majątku obrotowego,

•    środków pieniężnych w kasie,

•    akcji, obligacji, bonów i innych papierów wartościowych.

Do przeprowadzenia spisu z natury powoływana jest komisja inwentaryzacyjna. Spis z natury przebiega następująco⁵⁴:

1)    pomiar rzeczywistej ilości składników majątkowych (mierzenie, ważenie, liczenie, niekiedy szacunkowe ustalenia),

2)    zamieszczenie wyników spisu w arkuszach (kartach) spisowych, z podaniem nazwy sporządzonego dokumentu („Arkusz spisu z natury”), a także:

•    nazwy przedsiębiorstwa (pieczątki),

•    kolejnego numeru arkusza oznaczonego w sposób uniemożliwiający zamianę (parafowanie przez osobę odpowiedzialną za inwentaryzację),

•    określenie metody inwentaryzacji,

•    określenie miejsca przeprowadzenia spisu z natury oraz czasu jego dokonywania (data, godzina) i terminu, którego dotyczy (koniec roku, przyczyna doraźna),

•    numeru pozycji w arkuszu,

•    szczegółowego określenia składnika majątku (nazwa, kolor, deseń, gatunek, rok produkcji itp.) i jego symbolu identyfikacyjnego (indeks, numer inwentarzowy),

•    jednostki miary,

•    ustalonej rzeczywistej liczby, ceny jednostkowej i wartości,

⁵³    Ustawa o rachunkowości..., art. 26 ust. 2.

⁵⁴    J. Maluszewicz, P. Matuszewicz, Rachunkowość od podstaw..., s. 344.

29