scanF6

jeden rok. Zwykle są to składniki o wysokiej wartości jednostkowej, które ze względu na długotrwały okres użytkowania lub wyłączenie z obrotu, cechuje niski stopień płynności.

Ze względu na formę występowania składników, tj. rzeczową, praw majątkowych czy finansową, aktywa trwale dzieli się na kilka grup. Podział ten przedstawia schemat 4.1.

4.2. Środki trwałe i ich klasyfikacja

Ustawa o rachunkowości, zgodnie z międzynarodowymi standardami rachunkowości (MSR) stanowi (art. 3 ust. 1 pkt 15), że przez środki trwale rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi (z wyłączeniem obiektów zaliczanych do inwestycji), o ile spełniają następujące warunki:

1)    przewidywany okresie ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok,

2)    są kompletne i zdatne do użytku (w momencie przyjęcia do użytkowania),

3)    są przeznaczone na potrzeby jednostki.

Dodatkowo ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 16a ust. 1 i 2), zakłada, że do środków trwałych należy zaliczyć obiekty, które:

•    stanowią własność lub współwłasność podatnika,

•    zostały nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,

•    są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą albo zostały oddane od użytkowania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze, a z odrębnych przepisów wynika, że są zaliczane do majątku finansującego (leasing operacyjny).

W szczególności do środków trwałych zalicza się:

a)    nieruchomości - w tym grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

b)    maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

c)    ulepszenia w obcych środkach trwałych,

d)    inwentarz żywy⁸⁶.

W tym kontekście warto zwrócić uwagę na szeroki zakres pojęcia nieruchomości. Pojęcie to obejmuje nie tylko składniki rzeczowe (grunty, budynki i budowle), lecz również prawa zawiązane z gruntami i lokalami.

W rozumieniu prawa bilansowego środkiem trwałym jest także inwentarz żywy, przeznaczony przez czas dłuższy niż jeden rok do wykorzystania na własne potrzeby. Podział zwierząt na środki trwałe i obrotowe wymaga wyraźnego określenia poszczególnych grup zwierząt, które będą zaliczane do środków trwałych. Do tej grupy aktywów można bezspornie zaliczyć zwierzęta pociągowe oraz hodowlane i użytkowe, takie jak:

•    konie hodowlane i pociągowe,

•    bydło (krowy, buhaje),

•    trzoda (maciory, knury),

•    owce (matki, tryki, skopy),

•    zwierzęta w cyrkach i ogrodach zoologicznych.

Pozostałe zwierzęta, tj. młode w odchowie (np. źrebaki, cielęta, warchlaki, jagnięta itp.), znajdujące się w tuczu (np. opasy, tuczniki), zwierzęta futerkowe, drób, zwierzęta będące przedmiotem obrotu towarowego, roje pszczół i zwierzęta udomowione (np. psy, koty) należy traktować jako rzeczowe składniki majątku obrotowego. W zależności od ich

⁸⁶ J. Gierusz, Plan Kont z komentarzem. Handel, produkcja, usług, ODDK, Gdańsk 2005.

67