31976

• organy przedstawicielskie to też organy samorządu lokalnego, ale ze względu na ograniczony terytorialnie zakres ich legitymacji nie są traktowani jako przedstawiciele Narodu.

ZASADA NIEPODLEGŁOŚCI I SUWERENNOŚCI PAŃSTWA

•    nie ma tak uniwersalnego charakteru jak inne zasady, ale została silnie podkreślona ze względu na historyczne doświadczenia poczynając od okresu rozbiorów, poprzez doświadczenia II wojny światowej, a kończąc na okresie PRL. Zresztą jest to typowa konstrukcja dla konstytucji państw, które odzyskały niepodległość, a i inne państwa też jej używają;

•    wstęp - nawiązuje do walki przodków o niepodległość, jak również przypomina okres, w którym Naród pozbawiony byt możliwości suwerennego i demokratycznego stanowienia o losie Ojczyzny;

•    art. 5 wskazuje na zadania Rzeczypospolitej, wskazując, że są to strzeżenie niepodległości i nienaruszalności terytorium i stawia je na pierwszym miejscu wśród tych zadań;

•    art. 26 ust. 1 określa w tym kontekście rolę Sił Zbrojnych, a art. 85 ust. 1 obywatelski obowiązek ochrony Ojczyzny;

•    art. 126 ust. 2 stawia Prezydenta na straży suwerenności i bezpieczeństwa Państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.

•    Niepodległość to odrębny byt państwowy, a suwerenności to zdolność państwa do samodzielnego decydowania o dotyczących go sprawach.

Zasada ta nie oznacza zakazu włączenia się w proces integracji europejskiej (NATO i UE). Ograniczenie suwerenności może nastąpić jedynie na podstawie wyraźnego postanowienia konstytucyjnego, dlatego wszystkie konstytucje państw członkowskich UE mają tzw. europejskie klauzule —¹ art. 90, który nie mówi o transferze suwerenności, ale o transferze kompetencji, przy czym konstytucja wprowadza szereg gwarancji i zabezpieczeń;

•    ograniczony zakres przekazania kompetencji do niektórych spraw, nie ma więc charaktery uniwersalnego przeniesienia, a dodatkowo nie zostaną przeniesione wszystkie kompetencje stanowiące o suwerenności państwa, nawet, jeśli niektóre z nich będą o nie zahaczać (stanowienie prawa, wymierzanie sprawiedliwości, zapewnianie porządku, decydowanie o finansach państwowych, tworzenie i utrzymywanie armii). Dlatego ewentualne wejśde do strefy euro prawdopodobnie pociągnie za sobą zmianę konstytucji;

•    złożony tryb procedury dochodzenia do skutku takiej umowy międzynarodowej, tzn. albo zgoda parlamentu 2/3 za albo decyzja Narodu w referendum;

•    zmiany zakresu kompetencji wymagają zawarcia nowej umowy, przyjmowanej w/w procedurze;

•    możliwość wystąpienia z UE, choć w sensie gospodarczym byłoby to samobójstwo. W obecnym stanie prawnym nie ma takiej możliwości, ale jest to prawo domniemane a dodatkowo min. Federalny Trybunał Konstytucyjny RFN uznał, że każde państwo ma prawo wystąpić z UE). Projekt takich postanowień znajduje się w projekcie Konstytucji UE;

1

   Z zasadą suwerenności i niepodległości wiążą się też przepisy dot. wprowadzenia stanu wojny (art. 116) i użycia Sil Zbrojnych (art. 117)